In deze publicatie beschrijven we onze visie op praktijkonderzoek als professionele leerstrategie, waarmee beginnende en ervaren docenten hun eigen dagelijkse praktijk kunnen verbeteren. Aan de hand van voorbeelden laten we zien wat praktijkonderzoek kan betekenen in scholen en (leraren)opleidingen en op welke wijze dit vorm kan krijgen. Inhoudsopgave publicatie 'Praktijkonderzoek als professionele leerstrategie in onderwijs en opleiding' 1. Inleiding over doel en introductie van de verschillende hoofdstukken (leeswijzer). 2. Praktijkonderzoek als professionele leerstrategie (Sanneke Bolhuis) Het doel van praktijkonderzoek is met meer inzicht en begrip handelen in de specifieke eigen context. Praktijkonderzoek is daarbij zelf een interventie. Docenten als onderzoekers van eigen praktijk zijn onderdeel van wat zij onderzoeken. 3. Toetsing en beoordelen in het onderwijs: een continu onderzoek naar de ontwikkeling van de leerlingen of studenten (Desirée Joosten-ten Brinke) Leraren en opleiders toetsen de leervorderingen van hun leerlingen en studenten voortdurend. Daarmee zijn ze in feite voortdurend onderzoek aan het doen, ook al zijn ze zich daarvan misschien niet zo bewust. 4. Beter onderbouwd handelen door praktijkonderzoek: voorbeelden en voorwaarden (Ilona Mathijsen) Dit hoofdstuk laat zien hoe een docent door praktijkonderzoek zijn handelen beter of anders onderbouwt en daardoor mogelijk ook beter of anders gaat handelen. 5. Praktijkonderzoek doe je samen (Quinta Kools) Samen praktijkonderzoek doen zorgt voor een betere kwaliteit van het praktijkonderzoek, voor continuïteit, verbondenheid tussen docenten en een groter draagvlak voor de uitkomsten. 6. Het betrekken van belanghebbenden bij praktijkonderzoek (Quinta Kools) In dit hoofdstuk gaat het over de mogelijke betrokkenen of belanghebbenden bij praktijkonderzoek: wie maken deel uit van het probleem, wie zouden een bijdrage kunnen leveren aan het beter begrijpen of een betere aanpak, voor wie heeft het onderzoek mogelijk consequenties? 7. Praktijkonderzoek doen moet je leren (Sanneke Bolhuis) Doel van dit hoofdstuk is om een beeld te geven van de persoonlijke kwaliteiten en competenties die nodig zijn voor het doen van praktijkonderzoek. Ook wordt besproken waar scholen op zouden moeten letten als ze scholing voor praktijkonderzoek door leraren de school in halen. 8. Praktijkonderzoek van studenten in de lerarenopleiding begeleiden (Karen Krol) Dit hoofdstuk bespreekt hoe studenten leren om praktijkonderzoek uit te voeren als professionele leerstrategie en wat dat vraagt van de begeleiders (opleiders in het instituut en/of de school). 9. De rol van leidinggevenden bij praktijkonderzoek in onderwijs en opleiding (Sanneke Bolhuis en Quinta Kools). In dit hoofdstuk worden de condities besproken die leidinggevenden moeten creëren om praktijkonderzoek tot de 'normale' onderwijspraktijk te laten behoren. Intermezzo's Tussen de hoofdstukken worden korte voorbeelden van praktijkonderzoek beschreven. Dit zijn voorbeelden van praktijkonderzoek door: o lerarenopleiders, die onderzoek deden in een kenniskring van het lectoraat o studenten van de lerarenopleidingen o leraren in hun school.
DOCUMENT
Algemene informatie In dit symposium laten we zien vanuit welke opvattingen het lectoraat Leerstrategieën van de Fontys lerarenopleiding in Tilburg werkt. Het lectoraat stimuleert dat docenten en studenten via praktijkgericht onderzoek hun professionele handelen kritisch volgen en ontwikkelen door zichzelf vragen te stellen als: Werkt deze werkwijze en waar zie ik dat aan? Wat kan er verbeteren en waaruit leid ik verbeteringen af? Hoe kunnen we als collega's met en van elkaar leren? Praktijkgericht onderzoek helpt om problemen in de beroepspraktijk beter te begrijpen en vooral beter aan te pakken. Het lectoraat beschouwt het doen van praktijkgericht onderzoek als een professionele leerstrategie. Praktijkgericht onderzoek is onderzoek dat relevant en zinvol is voor de beroepspraktijk. Docenten onderzoeken hun beroepspraktijk, gebruiken inzichten uit onderzoek in hun werk en delen deze inzichten met collega's. Praktijkgericht onderzoek kan in het onderwijs worden gedaan door docenten, directieleden, studenten of externe onderzoekers, al of niet in samenwerking. In het symposium laten we vanuit drie invalshoeken voorbeelden zien van de werkwijze van ons lectoraat. Het eerste paper gaat in op de impact die praktijkonderzoek kan hebben voor docenten en scholen. In het tweede paper lichten we toe hoe docenten uit het werkveld (voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs) leren hoe ze onderzoek in hun eigen school kunnen doen en welke ervaringen ze daarover rapporteren. In het derde paper doet een docent van de lerarenopleiding verslag van haar praktijkonderzoek naar de leeropbrengsten van studenten. Samen geven de papers inzicht in het waarom, het hoe en het wat van praktijkonderzoek door docenten.
DOCUMENT
Praktijkonderzoek wordt beschreven als professionele leerstrategie. Een uitgewerkt voorbeeld toont de betekenis daarvan en laat zien hoe belangrijk de inbedding en facilitering in de school zijn. Aanbevelingen betreffen het stimuleren van betrokkenheid, gelegenheid om te leren onderzoeken, onderzoek als continu proces opvatten en in passen in kwaliteitszorg en integraal personeelsbeleid. Tenslotte wordt de roep om evidence based onderwijs in verband gebracht met praktijkonderzoek in de school. De conclusie: elke school zou een onderzoekende school moeten zijn.
DOCUMENT
