In dit hoofdstuk wordt het Nederlandse beleid geschetst van het tegengaan van radicalisering en het voorkomen van terroristisch geweld. Hierin neemt het ‘Actieprogramma integrale aanpak Jihadisme’ een belangrijke plaats in. Besproken wordt wat er goed gaat en wat de ontwikkelingsvragen zijn. Het hoofdstuk eindigt met een beschouwing over de behoefte aan sociale innovatie. Aangezien een aantal preventieve interventies behoorlijk ingrijpend kunnen zijn, is het zaak om bij de uitvoering te letten op eenduidigheid en adequate rechtsbescherming.
MULTIFILE
Dit rapport verkent of de lokale jongerenwerker bij machte is om te opereren op het snijvlak van maatschappelijk welzijn en signalering van gewelddadig extremisme. Hoewel extremisme onder jongeren een zeldzaam fenomeen blijkt, en uitreizen om zich aan te sluiten bij Jihadistische strijdgroepen in het buitenland nog maar sporadisch voorkomt, ligt er een nadrukkelijke boodschap vanuit de overheid om alert te zijn op de eerste tekenen van afwijkend gedrag. Aan de hand van documentanalyse en interviews met jongerenwerkers brengt deze exploratieve studie in kaart hoe deze groep sociaal werkers gestalte geeft aan hun monitorende rol in de wijk. De resultaten laten zien dat er in de dagelijkse praktijk een helder kader ontbreekt, en dat dit twee hoofdoorzaken heeft. De eerste is dat, in de praktijk, de termen radicalisering en (gewelddadig) extremisme lastig van elkaar te onderscheiden zijn. De tweede oorzaak is dat de oordeelsvorming grotendeels leunt op de eigen individuele perceptie op de problematiek. Dit rapport concludeert daarom dat oordeelsvorming in de context van signalering van gewelddadig extremisme ogenschijnlijk weinig gestructureerd verloopt en niet geheel objectief is. De vraag is of de focus van het beleid op lokaal niveau niet verlegd moet worden naar het voorkomen van extremistisch geweld door jongerenwerkers in plaats van het tegengaan van radicaal gedachtegoed of ideologieën.
DOCUMENT
Interview met Anke van Gorp. Bij radicalisering denkt iedereen momenteel aan jonge moslims die als jihadist naar Syrië en Irak trekken. Zo vroeg en zo hard mogelijk aanpakken, is de publieke opinie. Europees onderzoek komt tot een heel andere conclusie. Mede-onderzoeker Anke van Gorp van het HU-lectoraat Regie van Veiligheid: ‘Radicalisering hoort ook bij identiteitsvorming.’
LINK
Full text via link. Interventies om terroristische aanslagen te voorkomen kunnen zowel juridisch als moreel gerechtvaardigd worden. Binnen de Nederlandse brede benadering tegen terrorisme wordt er ook gekeken naar radicalisering, maar de rechtvaardiging daarvoor is lastig. Als een (voormalige) radicaal om hulp vraagt of als een radicale groep een sekte wordt, laten theorieën als die van Kant en Rawls ingrijpen toe. Preventieve of deradicaliseringsinterventies zijn vanuit liberaal-democratische theorieën echter problematisch. Een rechtvaardiging van dit type interventies kan gevonden worden in de deugdethiek, adolescenten worden geholpen in hun queeste naar het goede leven. Deze rechtvaardiging leidt wel tot randvoorwaarden aan de interventies.
LINK
Samenvatting boek: In menige schoolklas zijn de afgelopen jaren twee werelden ontstaan. Allochtone en autochtone leerlingen mijden elkaar, contacten beperken zich tot de eigen groep. Intussen oordelen de groepen steeds harder over elkaar. Het gevolg: botsingen in de klas die de leraar in goede banen moet zien te leiden. Dat blijkt lang niet eenvoudig. Want wat doe je als een scholier tijdens de wiskundeles een foute opmerking maakt over joden of Marokkanen? Wat zeg je als een leerling roept dat alle buitenlanders het land uit moeten en daarbij een venijnige blik werpt op een klasgenoot met een kleurtje? Hoe reageer je als iemand de Holocaust ontkent? Dit boek reikt leraren, maar anderen evengoed, handvatten aan om met dergelijke extreme uitingen om te gaan. Meer dan vijfentwintig experts uit verschillende kennisinstituten en lerarenopleidingen van hogescholen en universiteiten delen hun ervaringen en hun visies. Zij bieden inzicht in polarisatie en radicalisering in voortgezet en beroepsonderwijs en geven raad over hoe je bekwaam kunt handelen om de klas, en uiteindelijk de samenleving, voorbij de verdeeldheid te krijgen.
MULTIFILE
Full text via link. In de praktijk van terrorismebestrijding, waaronder ook radicalisering, lopen professionals geregeld tegen ethische dilemma’s aan. Nederland en het Verenigd Koninkrijk kennen allerlei instrumenten die besluitvorming ondersteunen bij dergelijke dilemma’s. Anke van Gorp, Stijn Hoorens en Michael Kowalski beschrijven het instrumentarium om ethische besluitvorming bij terrorismebestrijding beter te verankeren
LINK
Professionals die betrokken zijn bij terrorismebestrijding hebben regelmatig te maken met beslissingen die een afweging tussen verschillende morele waarden (lijken te) vereisen. Hierbij kan men denken aan een afweging tussen privacy, vrijheid, mensenrechten en veiligheid. Omdat in Nederland een brede definitie van het begrip terrorismebestrijding wordt gehanteerd, omvat dit ook initiatieven die zich richten op het bestrijden of voorkomen van radicalisering. Dit maakt dat veel verschillende beroepsgroepen dergelijke (ethische) afwegingen moeten maken. Politieagenten en medewerkers van veiligheidsdiensten maar ook sociaalwerkers, jongerenwerkers, gemeenteambtenaren en docenten. Deze vragen zijn erg actueel bij jongeren die naar Syrië of Irak willen reizen of uit deze gebieden willen terugkeren
DOCUMENT
Het Kenniscentrum Sociale Innovatie van Hogeschool Utrecht doet onderzoek naar de maatschappelijke effecten van de lokale aanpak extremisme. Centraal staat daarbij de vraag: beschikken eerstelijnswerkers over de nodige kennis en begrip om de mate van bereidheid voor (gewelddadig) extremisme en terrorisme van een individu te beoordelen? Vandaag komt het tweede rapport uit in een reeks van drie. Het verkennende onderzoek richt zich op risico-inschattingen van lokale veiligheidsprofessionals aangaande de volgende vraag: in hoeverre is een jongere over wie signalen van vermeende radicalisering binnenkomen, bereid om geweld te gebruiken? In de meeste gevallen gaat het wellicht om vijandige uitingen of gedrag, maar niet om jongeren die voornemens zijn om daadwerkelijk gewelddadige acties te ondernemen. Als zodanig beslissen eerstelijnsprofessionals bij het adresseren van risico’s of bedreigingen tegelijkertijd ook over het recht op vrijheid van meningsuiting. Dan is het wel van groot belang om in kaart te brengen hoe vermeende signalen gewogen en geduid worden op gemeentelijk niveau.
DOCUMENT
Niet iedere jongere sluit zich om dezelfde reden aan bij de jihad. En lang niet allemaal gaan ze in Syrië vechten. Om het contact met de ‘geradicaliseerde’ jongeren te herstellen, moet de samenleving naast hen gaan staan en hen niet, zoals nu, alleen maar bestraffen of begeleiden.
LINK
Tegenspraak als medicijn tegen radicalisering van jongeren. Het is onderdeel van de veel geprezen Nederlandse ‘haarvatenaanpak’ tegen radicalisering. Kern daarvan is de gedachte dat de meeste terroristische aanslagen niet worden verijdeld door geavanceerde technologie van geheime diensten, maar door informatie die wijkprofessionals zoals politieagenten of straathoekwerkers ter ore is gekomen.
DOCUMENT
