De Energiebakfiets trapt het gesprek over duurzaamheid af

Energie besparen is goed voor de wereld én je portemonnee. Maar de bewoners van de Soestse wijk Smitsveen denken nog niet bepaald in het groen, ondanks geldzorgen en hoge werkeloosheid. Hogeschool Utrecht onderzoekt samen met lokale partners hoe duurzaamheid er toch meer kan gaan leven. Maarten ter Huurne van het Lectoraat Participatie en Stedelijke Ontwikkeling vertelt erover.

Hogeschool Utrecht begon een initiatief om mensen meer te betrekken bij de energietransitie en duurzaam leven. De zogenoemde Energiebakfiets trekt door de Soestse wijk Smitsveen om bewoners te informeren, en ze te betrekken bij de energietransitie

Krijg de wind mee

Je hebt meestal wind tegen als je in kwetsbare wijken een voedingsbodem wilt leggen voor de energietransitie. Maarten ter Huurne buigt zich over dit vraagstuk. Samen met anderen wil hij zaadjes planten voor een groenere toekomst. “Het is belangrijk elkaar mee te nemen in de ontwikkelingen. Het onderzoek is er daarom op gefocust om welzijnsorganisaties, vrijwilligers, woningcorporaties, de gemeente en natuurlijk de bewoners aan elkaar te verbinden.”

Je hebt meestal wind tegen als je in kwetsbare wijken een voedingsbodem wilt leggen voor de energietransitie. Maarten ter Huurne buigt zich over dit vraagstuk. Samen met anderen wil hij zaadjes planten voor een groenere toekomst. “Het is belangrijk elkaar mee te nemen in de ontwikkelingen. Het onderzoek is er daarom op gefocust om welzijnsorganisaties, vrijwilligers, woningcorporaties, de gemeente en natuurlijk de bewoners aan elkaar te verbinden.”

Over dit onderzoek:
Maarten ter Huurne van het Lectoraat Participatie en Stedelijke Ontwikkeling onderzoekt hoe ‘duurzaamheid’ meer kan gaan leven in kwetsbare wijken; zo is de energiebakfiets een middel om dit thema te laten opbloeien. “De hoge gasrekening valt al bij de bewoners op de deurmat. Zij voelen hiermee dus de urgentie om mee te gaan in de energietransitie.” Lokale partners als Stichting Balans, woningbouwvereniging Portaal en Energie Actief Soest brachten dit mee tot leven. De Energiebakfiets toert met allerlei energiebesparende producten door de wijk. Het doel: bewoners laten zien hoe ze zelf duurzamer kunnen leven, en het gesprek met ze aanknopen.

In contact dankzij koppelkansen

Met zogenoemde koppelkansen hoopt Maarten bewoners sneller te bereiken. “We combineren bestaande activiteiten van de lokale partners met een gesprek over duurzaamheid.”

Een paar voorbeelden:

• De taallessen bij Stichting Balans staan regelmatig in het teken van energiebesparing.
• Er gaat steeds vaker een energiecoach mee met de hulpverleners van Schuldhulpmaatje – zij weten waar de energiearmoede zit.
• Door De Energiebakfiets komen welzijnswerkers en bewoners laagdrempelig met elkaar in contact over het thema duurzaamheid.

Ontmoet Asiye en Odile

De Energiebakfiets in Smitsveen is bij buurtbewoonster Asiye beland. Ze is in gesprek met Odile Bekkering, sociaal makelaar bij Stichting Balans. Ze kennen elkaar, want Odile is vaker in de wijk te vinden. “Dat is precies de reden waarom ik hier vandaag sta”, vertelt Odile. “Hopelijk kan ik de verbinding wat sneller leggen omdat ik veel bewoners al eens heb gesproken of gezien. Dat is echt mijn toegevoegde waarde als sociaal werker.”

Van Smitsveen naar heel Nederland

Niet alleen Odile maar ook haar collega’s trekken door de wijk. De bewonersverhalen die zij horen, zijn input voor Maartens onderzoek. Soms haken er studenten aan of gaat Maarten zelf mee. “Ik wil graag horen wat er bij bewoners leeft over energie, duurzaamheid en hun energierekening. Als we hun kennis, houding en gedrag goed in beeld hebben, koppelen we daar gerichte acties aan.” Dat is precies wat praktijkgericht onderzoek in bloei zet. Er is altijd die driehoek van onderwijs, onderzoek en praktijk. Studenten worden erbij betrokken, onderzoek komt vooruit en de praktijk verbetert. Het doel van het onderzoek is de lessen uit Smitsveen aan heel Nederland overbrengen. Maarten: “Maar zo ver is het nog lang niet. Door corona zijn veel activiteiten en koppelkansen uitgesteld. Dus nu beginnen we eigenlijk pas écht.”

Terug naar De Energiebakfiets in Smitsveen

“Dus Asiye, vertel eens: ga jij zuinig om met energie?”, vraagt Odile. Asiye denkt even na. “Nee, eigenlijk niet. Ik laat het licht branden, kijk televisie en luister naar de radio. In het weekend draai ik wel zes wasjes per dag. Mijn puberzoon staat trouwens dagelijks een halfuur onder de douche. Maar ik heb geen idee hoe ik dát kan verminderen”, lacht ze. Odile geeft meteen slimme tips:

• Zet de verwarming een graadje lager.
• Draai wasjes op een koudere temperatuur.
• Schaf een energiebesparende douchekop aan.
• Gebruik ledlampen.

“De bewoners krijgen van ons een gratis energievoucher ter waarde van 70 euro”, vertelt Odile. “Voor dat bedrag mogen ze online allerlei energiebesparende producten bestellen. Bij De Energiebakfiets bekijken ze die producten vast. Wij vertellen vervolgens wat ze ermee besparen.”

Je oogst wat je zaait

Alles wat je water geeft groeit. Door gesprekken bij de Energiebakfiets stijgt de betrokkenheid van bewoners. Asiye is van oorsprong Somalisch. Ze wil een brief over de energievoucher wel vertalen voor de vele andere Somaliërs in Smitsveen. “Hun Nederlands is slecht en ze weten dus helemaal niet dat er gratis producten op ze wachten.” Odile reageert enthousiast: “Dan geven we ze in de brief meteen tips om energie te besparen. We organiseren ook een speciale middag om samen te komen; dan nodigen we de mensen van Energie Actief Soest ook uit.” En zo wortelt het duurzaamheidsthema zich voorzichtig in de wijk Smitsveen.