De meeste gemeenten hebben hun handen vol aan het werken aan veiligheid, maar ook de veiligheidsbeleving vraagt steeds meer de aandacht. Daaraan werken blijkt lastiger dan gedacht. De Toolkit Veiligheidsbeleving biedt handvatten, met concrete aanwijzingen voor professionals in de veiligheidspraktijk.
De veiligheidsbeleving van burgers is lastig in kaart te brengen. De International Fear of Crime Trend Index brengt nu een betrouwbaar inzicht dichterbij. Nu zien we dat de veiligheidsbeleving in Nederland zich al langere tijd positief ontwikkelt, een verbetering die de ‘fear drop’ heet.
LINK
In dit artikel wordt een alternatieve benadering voor de aanpak van ‘onveiligheidsgevoelens’ aangedragen. De focus ligt op het concept ‘verstoorde veiligheidsbeleving’. Middels een verkenning van theorie en eerder onderzoek rondom ‘fear of crime’ werken we dit concept uit. Vervolgens passen we het toe op de buurt Kerckebosch, gemeente Zeist. Interviews met buurtbewoners wezen uit dat het ‘onveiligheidsgevoel’ in deze buurt drijft op (I) fysieke kenmerken, (II) incidenten uit het verleden, (III) de aanwezigheid van hangjongeren, maar bovenal op (IV) een verminderde sociale binding. Ter illustratie van de alternatieve benadering van ‘onveiligheidsgevoelens’ is er langs inzichten uit internationale effectstudies toegewerkt naar een realistisch beleidsadvies.
LINK
Een uitdaging in het betaalde voetbal is dat supporters zich flink kunnen misdragen in het stadion (roken, drankgebruik, gooien van voorwerpen, vuurwerk en bier, spreekkoren met ongewenste teksten, agressie jegens supporters van de tegenstander). Het werkt bovendien averechts als stewards en beveiligers supporters terechtwijzen. Dit bederft ook het plezier van andere bezoekers. Uit onderzoek van de KNVB blijkt dat het aantal supporters dat hun club bezoekt tijdens thuiswedstrijden de afgelopen 10 jaar is afgenomen. De fans kijken de wedstrijd wel op TV of via mobiele telefoons. Ongeregeldheden en ongewenst gedrag verminderen niet alleen het plezier van supporters bij wedstrijden, het is ook nog kostbaar door de benodigde beveiliging. Relschoppers worden nu harder aangepakt om te voorkomen dat deze personen nogmaals de fout in gaan, maar als gevolg hebben alle supporters nu last van de veiligheidsmaatregelen tegen hooligans. Hoe kunnen we het voetbal veilig en gastvrij houden voor supporters die geen problemen veroorzaken? Via dit project willen we inzicht krijgen in hoe ongewenst supportersgedrag kan worden voorkomen en daarmee de sfeer en de veiligheidsbeleving kan worden verhoogd. Op deze wijze hopen wij ook de trend van dalende bezoekersaantallen te keren.
De meerwaarde van ‘Leren met de stad’ is tweeledig. Vanuit het onderwijs is het een goede ontwikkeling als studenten tijdens hun opleiding in aanraking komen met actuele maatschappelijke vraagstukken. Daarnaast kunnen instellingen als de universiteit en de hogeschool met hun kennis bijdragen aan de samenleving, aan de wijken van Leiden en aan vraagstukken van de Leidse burger. ‘Leren met de stad’ gaat om het creëren van een leeromgeving - via de ‘Leidse Kenniswinkel’ (= werktitel) en de Studio - waarin studenten van de Universiteit Leiden en Hogeschool Leiden hun talenten kunnen ontwikkelen en samen werken, met bewoners, aan maatschappelijke vraagstukken in de stad. In de Leidse Kenniswinkel - in navolging van initiatieven zoals BOOT (HvA) en WIJS (Groningen) - werkt een multidisciplinair team van studenten. De studenten geven advies vanuit hun vakgebied en kunnen activiteiten organiseren voor en met bewoners. Complexere vraagstukken in de stad, die ook via de Kenniswinkel naar voren kunnen komen, worden binnen de Studio onderzocht, door studenten van verschillende opleidingen. Op deze manier leveren de studenten een bijdrage aan de stad Leiden, en leren ze van en met elkaar en van de bewoners. In 2019 is een begin gemaakt met deze activiteiten en zijn al verbindingen tot stand gebracht tussen vragen uit de stad en onderwijs en onderzoek, bij zowel hogeschool als universiteit. In 2022 willen we in Leiden een structuur hebben ontwikkeld die de hierboven genoemde leeromgeving ondersteunt. Vanaf 2020 gaan we actief inzetten op het ontwikkelen van een eerste ’Leidse Kenniswinkel’. We bouwen verder aan het netwerk van betrokken ambtenaren, maatschappelijke organisaties, docenten, onderzoekers en vooral studenten. Ook ondersteunen we de samenwerking van de verschillende partijen, via netwerkbijeenkomsten en andere middelen, zodat het samen werken aan maatschappelijke vraagstukken in Leiden een vanzelfsprekend onderdeel wordt in de opleiding van studenten.
SAMEN ONDERMIJNING AANPAKKEN IN DE BUURT Communicatie als sleutel voor participatie Ondermijning is een probleem waar gemeenten en hun partners maar moeilijk grip op krijgen. Georganiseerde misdaad heeft aanzienlijke invloed op de directe leefomgeving van burgers. De productie van en handel in hennep en chemische drugs tasten de leefbaarheid in wijken en buurten aan. Sommige burgers zijn er afhankelijk van, anderen zijn slachtoffer, passief betrokken zonder er tegenin te durven gaan, of bang om in hun eigen woonomgeving over straat te gaan. De overheid heeft weinig grip op deze ontwikkelingen en de meldingsbereidheid is laag, mede uit angst en door een gebrek aan vertrouwen dat de overheid er adequaat op reageert. Ondertussen ontstaat een parallelle samenleving waar criminelen het als wijkkoningen voor het zeggen hebben, traditionele taken van de overheid overnemen en de ontstane neerwaartse spiraal versnellen. Dit onderzoek richt zich op de vraag van gemeenten naar verbetering van de relatie tussen burger en (lokale) overheid, door samenwerking te faciliteren in de aanpak van leefbaarheid in dergelijke buurten. In fieldlabs die in verschillende gemeenten worden ingericht ontwikkelen onderzoekers, studenten en professionals samen oplossingen, die in de praktijk worden getest. Onderzocht wordt welke mechanismen in een wijk werkzaam zijn en aan welke hulp burgers behoefte hebben, waarna experimenten worden opgezet om via gerichte communicatie burgers te betrekken en vertrouwen te geven. Voor gemeenten wordt verkend hoe zij het vertrouwen van burgers kunnen verbeteren en borgen. De bereidheid van burgers om te participeren in mogelijke oplossingen en om te melden zal hierdoor worden vergroot. De resultaten van het onderzoek worden vertaald naar concreet handelingsperspectief voor professionals en gepubliceerd in open access journals, handleidingen voor de praktijk en onderwijsmodules. Het onderzoek is ingebed binnen het lectoraat Ondermijning, i,s,m, de lectoraten Digitalisering & Veiligheid en Recht & Veiligheid, van Avans Hogeschool.
