Deze situatieschets is fictief, maar waarschijnlijk herkenbaar. Onderwijsverandering in het mbo en hbo vraagt niet alleen om nieuwe ideeën, maar vooral om effectieve samenwerking om slim kennis te creëren en benutten. Zo kan namelijk worden gestreefd naar duurzame verandering. Maar hoe krijg je inzicht in wie met wie samenwerkt en welke kennis wordt gecreëerd, gedeeld en toegepast? In dit artikel introduceren we een tool die dat in kaart brengt. Want als je weet hoe kennis en netwerken bewegen, kun je verandering duurzamer maken.
DOCUMENT
Om veranderingen succesvoller en duurzamer te maken, om het werklezier en de draagkracht van teams te bewaken en om alle lerenden optimale ontwikkelkansen te bieden, is het belangrijk dat er veranderkeuzes gemaakt worden die gestoeld zijn op evidentie, ingebed in een helder beleid. Minder veranderen, maar doordacht en onderbouwd. Daar zijn praktisch bruikbare veranderkennis, opleiding en professionalisering voor nodig. Daar zetten we met het lectoraat Organiseren van Verandering in Onderwijs (OVO) op in. Het doel is om inzichten, instrumentarium en modellen te ontwikkelen die helpen complexe veranderingen in onderwijs meer evidenceinformed te organiseren, te monitoren en evalueren en hiervoor capaciteit te ontwikkelen bij de organisatie en het team van onderwijsprofessionals.
DOCUMENT
In een tijd waarin de arbeidsmarkt snel verandert en personeelstekorten toenemen, wordt aanspraak gemaakt op andere capaciteiten van mensen. Van (toekomstige) vakmensen wordt verwacht dat ze wendbaar zijn en interprofessioneel kunnen samenwerken. Het huidige mbo-onderwijs sluit hier nog niet optimaal op aan: leertrajecten zijn vaak lineair en hebben een monoprofessionele focus. Daarnaast blijft het potentieel van werkenden deels onbenut, terwijl de uitstroom vanuit het onderwijs ontoereikend is gezien de arbeidsmarkttekorten. Hierdoor groeit de vraag naar om- en bijscholing (LLO) en de behoefte aan passende opleidingstrajecten die aansluiten bij verschillende doelgroepen. Dit PD-traject richt zich op het creëren van innovatieve, flexibele leerroutes met een integraal aanbod voor een diverse groep lerenden. De context is het cluster hospitality-opleidingen zoals retail, horeca, toerisme en facilitaire dienstverlening van ROC Nijmegen, met als focus de interne leerwerkbedrijven. Deze leerwerkbedrijven zijn leeromgevingen waar studenten leren door te werken met echte gasten en klanten. Dit leren vindt plaats in een veilige omgeving, met ruimte voor vertragen en aandacht voor capaciteiten die tijdens een stage minder goed tot recht komen, zoals leidinggeven. Voorbeelden van deze leerwerkbedrijven zijn het Restaurant, de Wasserij en de Winkel. De centrale vraag is: hoe kunnen interne en externe stakeholders in het hospitality-cluster samenwerken aan flexibele leerroutes, waarbij door een samenhangend ontwerp van leerwerkbedrijven en interprofessioneel leren en werken, wordt bijgedragen aan een betekenisvol opleidingsaanbod voor zowel jonge lerenden als werkenden. Tijdens dit PD-traject werken opleidingsteams, leerwerkbedrijfsleiders, onderwijsmanagers en werkveldpartners co-creërend en interprofessioneel samen aan de doelstelling. De insteek van de verander- en onderzoeksaanpak is ontwerpend, creatief en reflectief. Met dit PD-traject dragen we bij aan een fundamentele onderwijsverandering binnen ROC Nijmegen en tegelijkertijd aan bredere kennisontwikkeling over interprofessioneel leren en werken in hybride leeromgevingen. Daarmee sluit het traject aan bij de landelijke ambitie om het mbo toekomstbestendiger en flexibeler in te richten.
Onderwijsprofessionals staan voor complexe uitdagingen die samenwerking vereisen. In interactie ontstaat nieuwe kennis en betekenisgeving. Daarom onderzoeken we hoe onderzoekend vermogen en sociaal kapitaal in samenspel bijdragen aan duurzame onderwijsverandering.
