Aanloopactiviteiten Learning Communities

Nederland werkt hard aan de energietransitie met daarin een hoofdrol voor groene waterstof vanaf 2030. Deze transitie is een complex vraagstuk dat zich over grenzen van zowel disciplines als organisaties beweegt, waarbij hét antwoord niet bestaat. Werken, innoveren en leren in learning communities is één van de manieren om samen én te werken aan het verwerven van bekwaamheden én aan het vinden van de noodzakelijke antwoorden. Het landelijke project Aanloopactiviteiten Learning Communities vormt de voorbereiding op de hoofdfase van het programma HCA GVNL uitmondend in een advies voor de aanpak van de hoofdfase gericht op daadwerkelijke opschaling van learning communities én kennisontwikkeling óver leren, werken en innoveren in learning communities. De rol van de docent hierin is ingrijpend anders dan de meeste docenten gewend zijn. De focus van de docent verschuift naar samenwerken in de regio en verbinden met bedrijven. Professionalisering op deze nieuwe rol is urgent. Beide thema’s zijn in dit project onderzocht. De totale projectaanpak zag er als volgt uit

In de deelnemende regio’s en landelijk wordt in verschillende vormen van learning communities gewerkt aan een infrastructuur die nodig is voor de waterstoftransitie om zo te komen tot aanpakken voor de human-capital-vraagstukken. De diversiteit daarbinnen is groot. Regio’s laten zich slecht vergelijken, de learning communities daarbinnen evenmin. Recht doen aan de lopende ontwikkelingen in de regio’s betekent recht doen aan die diversiteit, met als consequentie dat regio’s deels hun eigen pad van (door)ontwikkeling volgen. Tegelijkertijd is er de behoefte om te leren over de regio’s heen op inhoudelijke focusgebieden, op docentprofessionalisering en doorontwikkeling van responsieve infrastructuur. We hebben in de praktijk gezien dat vaak één van de processen werken, innoveren en leren dominant is. Meestal initiatieven gericht op innovatie en/of leren, en dan vaak gericht op het leren van studenten. De integratie met het leren van professionals is niet goed zichtbaar.
Het vraagstuk hoe de docentprofessionalisering, anders dan klassieke inhoudelijke professionalisering, vorm kan krijgen is middels een in het project ontwikkelde train-de-trainer-aanpak onderzocht. De aanpak biedt, zo blijkt, hiervoor goede aanknopingspunten.
Het vervolgproject zal zich daarom focussen op de uitvoering van regionale experimenten rond learning communities en docentprofessionalisering op basis van een gezamenlijke onderzoeksaanpak met de focus op de integratie van werken, leren en innoveren en systematische kennisuitwisseling.

De Human Capital Agenda van GroenvermogenNL is de ‘enabler’ voor de ambitieuze activiteiten t.a.v. de productie en transport, op- & overslag van waterstof en de (grootschalige) toepassing ervan in de industrie en de overige toepassingsgebieden zoals mobiliteit & transport en de gebouwde omgeving. Belangrijke voorwaarde voor de realisatie van deze ambities is de voldoende beschikbaarheid van professionals met kennis en vaardigheden van waterstof en de toepassing ervan. Hiervoor moet nieuwe en noodzakelijke kennis snel beschikbaar komen in het reguliere onderwijs en voor de scholing en training van professionals die al werkzaam zijn. Eén van de werkstromen binnen de human capital agenda van GroenvermogenNL is de ontwikkeling en verduurzaming van learning communities rond waterstof.
Learning communities zijn in transitieomgevingen een bruikbaar vehikel om derde-orde leren mogelijk te maken. In de energietransitie is zulk derde-orde leren of ook transformatief leren nodig. Dat vindt niet spontaan plaats maar vraagt om een gestructureerde manier van leren, waarin systematisch gewerkt wordt aan het conceptualiseren van complexe problemen, vraagarticulatie en het bedenken van oplossingsstrategieën. Een learning community kan dienen als innovatieruimte waarin kruisbestuiving plaatsvindt tussen verschillende types kennis en vaardigheden.
Het project “Aanloopactiviteiten learning communities” is erop gericht om in de projectperiode (2022-2023) in grote lijnen twee met elkaar verweven hoofdactiviteiten uit te voeren, namelijk activiteiten die in de tweede fase zorgen voor daadwerkelijke opschaling én activiteiten die zorgen voor leren en kennisontwikkeling óver leren, werken en innoveren in learning communities. De projectperiode is een voorbereidingsjaar waarin in 6 regio’s gebouwd wordt aan een ecosysteem waarmee de HCA GroenvermogenNL gerealiseerd kan worden. Naast de regionale ontwikkeling zijn er 2 landelijke projecten, het onderhavige rond learning community-ontwikkeling en een project waarin gebouwd wordt aan een kennisplatform.