© 2024 SURF
Jaarlijks krijgen ongeveer 40.000 Nederlanders een beroerte. Voor een succesvolle revalidatie moeten veel patiënten bewegingen zoals het lopen weer opnieuw leren. Zorgprofessionals kunnen dit motorisch leren grofweg op twee manieren ondersteunen: verbale, gedetailleerde uitleg geven (expliciet leren) of patiënten meer onbewust laten ervaren hoe ze beter kunnen bewegen (impliciet leren). Voorbeelden van impliciet leren zijn het gebruik van een beeldspraak (analogie) of het inrichten van een uitdagende leeromgeving. Expliciet leren wordt vaker toegepast, maar impliciet leren lijkt veelbelovend vooral bij cliënten met cognitieve problemen.
In dit project werd onderzocht hoe onbewuste motorische leerstrategieën toegepast kunnen worden en hoe ondersteunende technologie ingezet kan worden om het lopen bij cliënten na een beroerte te verbeteren.
Het project kende verschillende onderzoeksmethoden variërend van fundamenteel onderzoek in het bewegingslaboratorium tot kwalitatief actieonderzoek. Het werd verder gekenmerkt door een intensieve samenwerking tussen praktijk, onderzoek en onderwijs. Allereerst zijn innovatieve toepassingen van impliciete leerstrategieën ontwikkeld en middels 3D-bewegingsanalyse getoetst op de gewenste verandering van het lopen. Veelbelovende resultaten vormden de basis voor een effectstudie waarin impliciete en expliciete leerstrategieën vergeleken zijn. Alhoewel beide leervormen effectief bleken, bevestigen alle deelstudies dat motorisch leren maatwerk vereist: Voorkeuren, mogelijkheden en ervaringen van de cliënten moeten meegenomen worden in de keuze voor een bepaalde aanpak. Ook het zelfstandig oefenen met de ondersteunende technologie “Stappy” werd positief beoordeeld door de doelgroep. Negen fysiotherapeuten uit vijf verschillende instellingen hebben afsluitend een community of practice gevormd waarin zij van en met elkaar leerden hoe ze de leerstrategieën en “Stappy” kunnen gebruiken in de praktijk.
Het onderzoek leverde voor therapeuten wetenschappelijk onderbouwde, praktische handvatten op over onbewuste motorische leerstrategieën. De resultaten zijn verwerkt in kennisclips, casuïstiek en instructiemateriaal die reeds structureel zij ingebed in het onderwijs van Zuyd Hogeschool maar ook in onderzoek en praktijk van andere professies zoals coaches, bewegingswetenschappers, psychologen en verpleegkundigen.
Aanleiding:
Voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel (door bijvoorbeeld een beroerte of dementie) is het opnieuw aanleren en uitvoeren van dagelijkse bewegingen, zoals lopen, complex. Dat deze bewegingsproblematiek vaak vergezeld gaat van cognitieve problematiek (zoals geheugenstoornissen) maakt het nog eens extra moeilijk. Therapeuten constateren dat de huidige, meestal verbale aanpak onvoldoende resultaat bij deze doelgroep oplevert. Bovendien moeten ze door de verwachte toename van het aantal cliënten en de kortere behandeltijd op zoek gaan naar betere oplossingen. Nieuwe wetenschappelijke inzichten geven aan dat impliciet (onbewust) motorisch leren juist voor deze cliënten een oplossing kan zijn.
Doelstelling
In dit RAAK-project onderzoekt het projectteam welke kennis therapeuten nodig hebben om de onbewuste motorische leerstrategieën 'analogieleren', 'foutloos leren' en 'observationeel leren' toe te passen. Ook kijken zij hoe therapeuten ondersteunende technologieën in kunnen zetten om het effectief en efficiënt aanleren en zelfstandig oefenen van het lopen bij cliënten na een beroerte mogelijk te maken.
Het programma omvat verschillende onderzoeksmethoden (mixed methods), variërend van meer fundamenteel onderzoek in het bewegingslaboratorium tot kwalitatief onderzoek.
Beoogde resultaten
De concrete resultaten van dit onderzoek zijn onder andere:
" leerboekje met voorbeelden en effecten voor zorgprofessionals en studenten fysiotherapie en ergotherapie;
" modules voor onbewuste motorische leerstrategieën voor zorgprofessionals;
" modules voor zorgprofessionals over inzet van innovatie technologieën;
" workshops/leseenheden rondom (on)bewuste motorische leerstrategieën voor professionals en studenten (o.a. fysiotherapie en ergotherapie);
" wetenschappelijke artikelen in een (inter)nationaal peer-reviewed tijdschrift.