De Wijk als Biotoop 2.0 – een lerend ecosysteem voor biodiverse wijken

Wereldwijd luiden de alarmbellen over de afname in biodiversiteit. Ook in Nederland zijn er steeds minder
verschillende soorten planten en dieren. De groeiende verdichting van steden gaat dit alleen maar
versterken.
Om het tij te keren werken de grote gemeenten zoals Rotterdam en Den Haag met monitoringsplannen en
inrichtingsmaatregelen om de biodiversiteit in steden te versterken. De gemeenten stellen echter vast dat
een breed draagvlak bij burgers voor deze maatregelen ontbreekt; het sluit niet aan bij hun huidige waarden
en belevingswereld. Maar juíst de inzet van bewoners is nodig om impact te maken, omdat zij invloed
hebben op het relatief grote aandeel van private ruimte in steden (»60% tegenover 40% publieke ruimte).
Daarom is het consortium van onderzoekers, steden en bedrijven voornemens om een lerend ecosysteem
van en voor wijkbewoners te ontwikkelen, die met hun voorkeurstools zoals interactieve dataplatformen en
passende interfaces samenwerken aan biodiverse steden, en die gemeenten helpen meer real-time inzicht
in biodiversiteit te verkrijgen.
Het beoogt onderzoek bouwt voort op inzichten uit een pilot begin 2022: het alleen beschikbaar maken van
databases en meetinstrumenten (zogenaamde sensoren) is niet aantrekkelijk genoeg voor de meeste
bewoners om ook zelf te zorgen voor meer biodiversiteit. Data-tools moeten aansluiten bij leefwereld en
interesses van burgers. Hiervoor moeten kennis en praktijk van ‘citizen science’ en nieuwe vormen van
burgenparticipatie gekoppeld worden. Dit gebeurt in de praktijk en in de huidige wetenschappelijke literatuur
nog onvoldoende.
Met kwalitatief onderzoek en actiegericht ontwerponderzoek worden inzichten en een gereedschapskist
inclusief technische prototypes gegenereerd waarmee wijkbewoners en gemeenten middels passende
technologie samen kunnen werken voor meer biodiversiteit. In twee wijken in Rotterdam en Den Haag
worden Urban Living Labs opgezet om samen met alle relevante betrokkenen de Wijk als Biotoop aanpak te
ontwikkelen. Onderzoeksresultaten worden opgeschaald van Rotterdam naar Den Haag en vanuit de
provincie verder verspreid.