© 2024 SURF
De opgave voor sociale woningbouwrenovatie in Nederland is enorm. Corporaties en bewoners willen de renovatie snel, van hoge kwaliteit, duurzaam, goedkoop, met weinig overlast en de woningen moeten na de renovatie energiezuiniger zijn. De bouwsector heeft grote moeite om aan deze verwachtingen te voldoen. Het proces voorafgaand aan de realisatie van de sociale woningbouwrenovatie (het voortraject) is vaak verre van optimaal. In het kader van een SIA RAAK MKB-project beantwoorden lectoraten van HU en HAN samen met opleidingen en bedrijfsleven de vraag:
Wat is een goede referentiearchitectuur voor het inrichten van een beheerssysteem waarmee het voortraject van sociale woningbouwrenovatieprojecten beheerst kan worden?
Het consortium van onderzoekers en bedrijfsleven beantwoordden deze vraag met behulp van een ontwerpgericht onderzoek waarbij onderzoeksgerichte activiteiten plaatsvonden in de kennisstroom en interventiegerichte activiteiten in de praktijkstroom.
De onderzoekers ontwierpen samen met de partners uit de praktijk een aanpak voor het verbeteren van voortrajecten van sociale woningbouwrenovaties. De aanpak bestaat uit 6 stappen waarmee een op het project toegepast beheerssysteem ontworpen kan worden.
In acht casussen startten onderzoekers en bedrijven met het toepassen van de aanpak. De casussen gaven inzicht in wat de kritieke succesfactoren zijn voor veel sociale woningbouwrenovatieprojecten. De volgende kritieke succesfactoren kwamen naar voren:
• Het voortraject staat onder grote tijdsdruk
• De betrokkenheid van het projectmanagement
• De capaciteiten van het projectmanagement
• De capaciteiten van het projectteam
• De autoriteit van de verschillende projectleden
• Economische risico’s
• Het scheppen van heldere doelen en verwachtingen
• Het doen van inspecties (opnames)
• Formele en informele communicatie met bewoners.
De onderzoekers hebben een website www.renovatiesucces.nl samengesteld ten behoeve van de praktijk. Op deze website staan resultaten van het SIA RAAK MKB- project:
1. Een algemene aanpak voor het verbeteren van het voortraject van sociale woningbouwrenovatie,
2. een toolbox met daarin verschillende tools om in te zetten tijdens het voortraject,
3. een workshop om te leren omgaan met de algemene aanpak,
4. een kleine digitale simulatiegame om te leren omgaan met de toolbox en
5. een legogame dat ontworpen is om met het projectteam te spelen, de game kan ook in het onderwijs gebruikt worden.
De opgave voor sociale woningbouwrenovatie in Nederland is enorm. De woningen moeten na renovatie veel energiezuiniger zijn. Maar corporaties en bewoners willen de renovatie snel, van hoge kwaliteit, duurzaam, goedkoop en met weinig overlast. De bouwsector heeft grote moeite om aan deze verwachtingen te voldoen zeker nu een tekort aan gekwalificeerde arbeid dreigt.
De bouwbedrijven hebben de afgelopen jaren niet stilgezeten. Bouwbedrijven passen lean-principes toe en de realisatie van sociale woningbouwprojecten is duidelijk beter onder controle. Maar het proces voorafgaand aan de realisatie van de sociale woningbouwrenovatie (het voortraject) is vaak verre van optimaal. Actoren in dit voortraject geven aan dat er sprake is van miscommunicatie, late wijzigingsvoorstellen, gebrekkige sturing en omissies. Het gevolg is dat de bouwpartijen in het voortraject van sociale woningbouwrenovaties relatief veel kosten maken, het voortraject lang duurt en niet optimaal is.
Lectoraten van HU en HAN beantwoorden samen met opleidingen en bedrijfsleven de vraag: Hoe kan het voortraject van sociale woningbouwrenovatieprojecten efficiënter en effectiever gemaakt worden vanuit een algemene procesaanpak (toolbox) inclusief bijbehorend procesinstrumentarium (tools) die naar gelang de situatie flexibel kan worden ingezet?
De onderzoeksmethodologie in het project is 'design research' met daarin onderscheid tussen de praktijk- en kennisstroom. In de praktijkstroom vinden praktijkanalyses en experimenten/interventies bij 9 sociale woningbouwprojecten plaats. De experimenten/interventies zijn gericht op het beheersen van kritieke succesfactoren. Dat vormt de input voor de kennisstroom, casevergelijkend onderzoek, waaruit generieke kennis volgt over het beheersen van het voortraject van sociale woningbouwrenovatieprojecten.
Met de toolbox geven de ketenpartners van sociale woningbouwrenovatie projectspecifiek invulling aan de beheersing van het voortraject. De toolbox omvat communicatie-, taak- en verantwoordelijkheidsstructuren en middelen (checklisten, informatiebronnen, analysemethoden) die nodig zijn voor het beheersen van onderdelen die bepalend zijn voor het succes van het voortraject. Het project biedt hiertoe een aanpak en de benodigde tools, ofwel de 'lean project preparation toolbox'.