Liever plantaardig en gezond!

Een voedingspatroon gebaseerd op meer plantaardige i.p.v. dierlijke bronnen wordt steeds belangrijker. Naast een positief effect op klimaat kan het ook gunstig zijn voor de gezondheid. Het aanbod aan vlees- en zuivelvervangers groeit, maar de voedingswaarde kan sterk verschillen tussen producten. Om de consument te stimuleren over te stappen naar een meer plantaardig en gezond voedingspatroon, is onderzoek verricht naar: 1) de kennis, behoeftes en barrières bij de consument 2) de voedingswaarde van vlees- en zuivelvervangers in de Nederlandse supermarkt.
In een onderzoeksproject is middels een enquête (N=389) en diepte-interviews (N=15) onderzoek uitgevoerd bij de consument. Hieruit is gebleken dat smaak en textuur de belangrijkste aspecten zijn om voor een vleesvervanger te kiezen. Kennis over plantaardige eiwitbronnen die niet 1-op-1 vlees vervangen, zoals seitan, zeewier en tempeh, is beperkt. Het aanbod aan plantaardige alternatieven buiten de supermarkt (o.a. restaurants, kantines) wordt als onvoldoende ervaren. Er is meer behoefte aan informatie over bereiding van plantaardige bronnen.
In een inventarisatie van vlees- en zuivelvervangers (N=916) is de nutritionele kwaliteit bepaald aan de hand van criteria uit de richtlijnen Schijf van Vijf (Sv5) en de Nutri-Score. Hieruit is gebleken dat meer dan 60% van de vleesvervangers te veel zout en te weinig ijzer en vitamine B12 bevat o.b.v. de criteria Sv5. Het eiwitgehalte voldoet in 72% van de producten. Van de vleesvervangers heeft 67% een Nutri-Score A/B (hoogste nutritionele kwaliteit), terwijl slechts 3% gezond is volgens de criteria Sv5. Melkvervangers voldoen slechts in 9% aan alle criteria Sv5, met name door een laag percentage dat voldoet aan eiwitgehalte (20%) en calciumgehalte (36%). Echter, 95% van de melkvervangers heeft een hoge nutritionele kwaliteit gebaseerd op Nutri-Score A/B.
De uitkomsten hebben geresulteerd in advies over herformulering van vlees- en zuivelvervangers en over duidelijke communicatie over gezondheid van plantaardige vlees- en zuivelvervangers aan de consument.

Een voedingspatroon gebaseerd op meer plantaardige in plaats van dierlijke bronnen wordt steeds belangrijker. Het heeft niet alleen positieve gezondheidseffecten die belangrijk zijn bij de preventie van chronische ziekten, maar heeft ook een positieve impact op het klimaat. Met deze kennis is het belangrijk te onderzoeken hoe de consument gestimuleerd kan worden om meer plantaardige voedingsbronnen te consumeren en daarnaast hoe dit op een gezonde manier mogelijk is. Met name de consument die bereid is om over te stappen van een voedingspatroon rijk aan dierlijke eiwitbronnen naar een voedingspatroon rijk aan plantaardige eiwitbronnen is vaak nog onvoldoende geïnformeerd over hoe met name plantaardige eiwitbronnen kunnen worden toegepast in een gezond en evenwichtig voedingspatroon. Het doel van dit project is om deze consument te helpen met een gezond voedingspatroon gebaseerd op meer plantaardige eiwitbronnen door het ontwikkelen van bruikbare tools die aansluiten bij de wensen en behoeften van de consument. Daartoe wordt onderzoek gedaan naar:
1) de kennis van de consument over plantaardige eiwitbronnen (o.a. op het gebied van soorten plantaardige bronnen, samenstelling, bereiding, gezondheid en milieu);
2) de behoeften en barrières van de consument om tot een meer plantaardig voedingspatroon te komen;
3) hoe gezond een plantaardig voedingspatroon is wat betreft eiwitinname en -kwaliteit, vitamines, mineralen en zoutgehalte;
4) de ontwikkeling van nieuwe (informatie)tools en voedingsconcepten om een gezond plantaardig voedingspatroon te stimuleren.