© 2024 SURF
Voor alle cliënten en medewerkers van verschillende instellingen geldt dat er veel spanning en onzekerheid heerste tijdens de eerste lockdown en dat dit afnam naarmate de COVID-19 uitbraak langer duurde. Het uitzetten van beleid, communicatiekanalen en speciale crisisteams vergde tijd. Ook werd duidelijk dat de maatregelen tijdens de eerste lockdown strikt gehandhaafd werden en dat er tijdens de tweede lockdown ruimte was voor menselijkheid waardoor sommige maatregelen in sommige instellingen deels werden losgelaten, zoals het afstand houden op de groepen en het toestaan van (meer) bezoek. De resultaten van het leefklimaatonderzoek laten zien dat er voor cliënten en medewerkers veel is veranderd tijdens corona, maar tegelijk lijkt de impact op het ervaren leefklimaat op basis van de bestaande vragenlijsten niet sterk veranderd. Het werkklimaat werd ook niet sterk anders ervaren in vergelijking met de tijd voor de pandemie. Voor alle instellingen geldt wel dat medewerkers aangeven dat de werkdruk is toegenomen tijdens de COVID-19 periode. Opvallend is dat een positief functionerend team nog beter functioneerde tijdens de pandemie en teams met meer negatief teamfunctioneren juist minder positief. Er zijn een aantal aanbevelingen te doen op basis van het onderzoek. Zo zijn er cliënten die profiteerden van de relatieve rust en cliënten voor wie het juist moeilijk was dat het dagprogramma veranderde of wegviel. Het is aan te bevelen per cliënt goed na te gaan wat de draaglast en draagkracht is, ook in ‘gewone’ tijden. De COVID-19 periode gaf ruimte voor werken aan verbondenheid. Dat had een positief effect. Ook na de pandemie verdient dit aandacht. Verder is goed communiceren en transparantie vanuit de instelling belangrijk en is het voor medewerkers belangrijk dat ze ondersteuning en begrip ervaren vanuit het management. Tot slot is investeren in positief teamfunctioneren belangrijk. Daar profiteren cliënten extra van in buitengewone omstandigheden.
Dit onderzoeksvoorstel is gericht op de meest kwetsbare jongeren en volwassenen in onze samenleving die afhankelijk zijn van de zorg en woonachtig zijn in verschillende soorten instellingen en gezinshuizen en op de medewerkers van deze instellingen. Instellingen in de jeugdzorg, de maatschappelijke opvang, de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, gezinshuizen en justitiële/forensische (jeugd)inrichtingen zijn sinds de inwerkingtreding van de coronamaatregelen geconfronteerd met een nieuwe werkelijkheid. Dat heeft grote gevolgen voor het leven in deze settingen. Er is sprake van (nog) minder bewegingsvrijheid dan normaal, er zijn geen of zeer beperkte mogelijkheden voor bezoek en verlof, gezinshuisouders werken nu letterlijk 24 uur per dag en medewerkers zien zich voor de uitdaging gesteld om een volledig dagprogramma te realiseren en ook onderwijs of dagbesteding aan te bieden.
Het doel van het onderzoek is inzicht te krijgen in het leef- en werkklimaat zoals dat in deze tijd wordt ervaren door cliënten/bewoners en medewerkers van jeugdzorginstellingen, justitiële/forensische instellingen en gezinshuizen en de eventuele verschillen met het ervaren leefklimaat uit eerdere jaren inzichtelijk te maken. Daarnaast willen we inzicht krijgen in de veranderingen die in de verschillende settingen hebben plaatsgevonden in het dagelijks leven en welke factoren van invloed zijn op het ervaren leef- en werkklimaat. Tot slot is deze studie er op gericht betekenis te geven aan de door lessen te trekken uit de verzamelde gegevens voor de praktijk en voor beleidsmakers. Deze inzichten zijn van belang met het oog op de toekomst, met name met betrekking tot mogelijke aangescherpte en beperkende maatregelen als gevolg van bijvoorbeeld een nieuwe uitbraak of pandemie.