Ontwerpen, maken … en leren! Aansprekend techniekonderwijs in het vmbo-t

Het aantal ouderen in Nederland groeit. En de ouderen worden gemiddeld ook ouder. Dat betekent dat er ook meer zorg nodig is voor deze ouderen. Met behulp van de subsidie van Sia Sprong heeft de postdoc van de NHL Stenden hogeschool onderzoek opgezet naar het perspectief van ouderen op kwetsbaarheid. Dit is van belang, omdat het op tijd herkennen van kwetsbaarheid kan helpen ouderen langer zelfstandig te zijn en gezonder oud te worden. Maar hoe dat precies vorm te geven vraagt maatwerk. Uit de 1e resultaten blijkt dat ouderen een ander beeld hebben over kwetsbaarheid dan zorgverleners. Ze spreken nog niet dezelfde taal, wat het lastig maakt om op het juiste moment de juiste ondersteuning te bieden.
Ook is er onderzoek gestart naar de beeldvorming van studenten Verpleegkunde over ouderen en de zorg voor ouderen. Deze studenten zijn de zorgverleners van de toekomst. Als het gaat over eenzaamheid en leerbaarheid van ouderen hebben studenten een te negatief beeld over ouderen. Ook willen ze vaak niet werken in de ouderenzorg, terwijl we juist meer zorgverleners nodig hebben in de toekomst. Op dit moment loopt er onderzoek naar hoe dat negatieve beeld van studenten over ouderen bij te stellen naar een meer realistisch en positief beeld.
Naast deze twee hoofdonderwerpen heeft de postdoc andere onderzoekers en studenten geholpen met hun onderzoek, vaak in samenwerking met de Hanzehogeschool Groningen en in het netwerk van FAITH. De uitdagingen voor de komende tijd zijn het vinden van voldoende vervolgsubsidie voor het onderzoek en een (nog) betere samenwerking tussen onderwijs en onderzoek binnen de NHL Stenden.

Voor ruim de helft van de Nederlandse jongeren vormt het vmbo-onderwijs een belangrijke fase in hun ontwikkeling richting beroep en samenleving. Interesse in en kennis van technologie kunnen in belangrijke mate bijdragen aan een goede uitgangspositie voor maatschappelijke participatie en doorstroom naar vervolgonderwijs. Het is dan ook zorgwekkend dat, met name in de grootstedelijke omgeving en onder leerlingen met een migratieachtergrond, slechts een klein aandeel van de vmbo-leerlingen kiest voor bèta-technische vakken.
Het vak techniek, dat werd ingevoerd bij de basisvorming, is inhoudelijk verouderd en wordt op veel scholen niet meer aangeboden. Techniek is daardoor niet meer herkenbaar in het vmbo-t-programma. Met steun van de landelijke stimuleringsregeling ‘Sterk Techniekonderwijs’ proberen Utrechtse vmbo-scholen techniek opnieuw op een aantrekkelijke manier in hun programma’s vorm te geven. Daarbij wordt de nadruk gelegd op ontwerp- en maakactiviteiten. De verwachting is dat dergelijke opdrachten met gebruikmaking van moderne maak-technologieën bijdragen aan blijvende interesse en betekenisvolle kennisintegratie.
Bij het ontwikkelen van het vernieuwde technologieonderwijs rijzen diverse praktische en theoretische vragen. Het is duidelijk dat ontwerp- en maakactiviteiten enthousiasme oproepen, maar er is nog veel onduidelijk over de mogelijkheden om dergelijke activiteiten structureel in het vmbo-onderwijs in te bedden en over de ontwerpvereisten die nodig zijn om dergelijke activiteiten effectief te laten bijdragen aan de ontwikkeling van een blijvende interesse in techniek, technologische geletterdheid en de kennisbasis die nodig is voor vervolgonderwijs.
In het hier voorgestelde project werken we samen met het Utrechtse Globe College, een voortrekker in het revitaliseren van het algemeen vormend techniekonderwijs, aan de beantwoording van deze vragen. Aansluiting bij landelijke ontwikkelingen en kennisdeling met regionale partners wordt gerealiseerd middels een klankbordgroep. In kortcyclisch ontwerpgericht onderzoek ontwikkelen we good-practices en ontwerpprincipes. Daarmee bieden we scholen, curriculumontwikkelaars en lerarenopleidingen concrete handvatten en theorie voor het vormgeven van aantrekkelijk en effectief ontwerp- en maakonderwijs.