OudFIT: Een studie naar haalbaarheid van valpredictie via het monitoren van loopsnelheid bij thuiswonende ouderen

Valpreventie is effectief om het valrisico en daarmee het aantal valincidenten onder 65-plussers te
verkleinen. OudFIT richtte zich op het ontwikkelen en testen van een mobiele applicatie die op basis van
afnemende loopsnelheid vroegtijdig valrisico kan detecteren en tijdig kan doorverwijzen naar een
valpreventieprogramma.
Studenten HBO-ICT uit het consortium ontwikkelden op basis van een programma van eisen een prototype
van een app die op willekeurige momenten van de dag gedurende 10 minuten de loopsnelheid van de
gebruiker kan meten. Zo beoogden we inzicht te krijgen in de gemiddelde, realistische loopsnelheid over de
tijd. De app maakt gebruik van GPS-technologie om de loopsnelheid te berekenen (kader 1).
Kader 1: Screenshots Loopsnelheidapp
De app is tijdens de ontwikkeling voorgelegd aan drie 65-plussers (einddoelgroep) en twee fysiotherapeuten
(intermediaire doelgroep). Hun feedback is meegenomen in de volgende iteraties.
Het uiteindelijke prototype is, mede door 6 studenten van de master Geriatriefysiotherapie, getest op
betrouwbaarheid en haalbaarheid. De betrouwbaarheid van de app is laag (ICC 0.41), berekend op basis
van data van 17 eindgebruikers die zowel de app gebruikten als via een 9-meterlooptest hun loopsnelheid
berekenden. Nadere analyse van de data en aanvullende interviews hebben wel voldoende
aanknopingspunten gegeven om de betrouwbaarheid te verbeteren, zoals het filteren van verschillende
activiteiten (lopen, fietsen, autorijden), het starten en stoppen van de meting en het meetmoment op de dag.
Haalbaarheid is onderzocht via een vragenlijst (System Usability Scale; SUS) en drie semi-gestructureerde
interviews met 65-plussers naar bevorderende en belemmerende factoren voor implementatie van de app.
De gemiddelde score op de SUS bedraagt 60,0 (0-100). De interviews laten zien dat uitdagingen voor
gebruik van de Loopsnelheidapp in de praktijk zich zoal bevinden op het gebied van ‘veranderen van gedrag’
en ‘(digitale) vaardigheden om de app te kunnen gebruiken’. Kinderen en vrienden van 65-plussers lijken in
belangrijker mate het gebruik van de app te beïnvloeden dan formele zorgverleners.

Valincidenten zijn een groot én groeiend probleem onder thuiswonende ouderen, welke een zelfredzaam leven acuut kunnen bedreigen. Bovendien drukken de zorgkosten als gevolg van het stijgende aantal valincidenten een flinke stempel op de maatschappij. ‘Valpreventie’ is effectief om het valrisico en daarmee het aantal valincidenten te verkleinen. Maar: slechts een klein deel van de ouderen maakt gebruik van deze bewezen effectieve aanpak. Uitvoerders van valpreventie-programma’s ((geriatire-)fysiotherapeuten, ergotherapeuten, praktijkondersteuners) en beleidsmakers die zich inzetten voor 'blijvend vitale burgers’ geven aan dat een belangrijke reden hiervoor schuilt in het gebrek aan tools om vroegsignalering voor valrisico vorm te geven. In dit project ontwikkelen en testen we een technologische oplossing op haalbaarheid om deze lacune te dichten. De beoogde oplossing is een app die via GPS een belangrijke voorspeller voor een val monitort: loopsnelheid. Via de app krijgen ouderen regie om tijdig passende zorg te zoeken om hun zelfredzaamheid te behouden. We verbinden kennis- en praktijkpartners uit de regio Utrecht en Groningen tot een groter samenwerkingsverband die de implementatie van valpreventie in de keten in beide regio’s kan versterken. Het nieuwe consortium bestaat uit docent-onderzoekers en studenten van de Hogeschool Utrecht, fysiotherapeuten en beleidsmakers uit de regio’s Utrecht en Groningen, productonwikkelingsbureau Umaco en de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie in de Geriatrie. De opbrengst van dit project bestaat uit een getest prototype van een technologische oplossing die laagdrempelig ingezet kan worden door thuiswonende ouderen om loopsnelheid te monitoren. Daarnaast worden bestaande samenwerkingsverbanden geïntensiveerd tussen onderwijs-, praktijk-, en beleidspartners als basis voor een vervolgaanvraag, waarin we willen insteken op effectieve strategieën om de ontwikkelde oplossing te implementeren in de keten van een integrale valpreventie-aanpak in Nederland.