Platform Urban Energy

A: Verloop Jaar 1 en 2

In de looptijd van het project kwam het platform 16 keer bij elkaar. Bijeenkomsten waren afwisselend op verschillende hogescholen, of tijdens relevante netwerkbijeenkomsten (bijv. dag topsector Energie). Ook werd gebruik gemaakt van skype.

Vier keer vond een bijeenkomst plaats met andere lectorenplatforms. Relevante platforms voor Urban Energy zijn: Leve (systeemintegratie), Smart Citizens (digitaal) en Circulair. Verder bestaan ook raakvlakken met Bio-Based. Belangrijke relaties onderhoudt het lectorenplatform met de TKI Urban Energy, het Teachers Energy initiatief, de HCA Topsector Energie, BTIC en TechniekNL.

Twee keer werd samen gewerkt aan een (inter)nationale conferentie: in 2017 Smart Sustainable Cities (Utrecht). Tijdens deze conferentie werd de Transition Zero Award uitgereikt, een wedstrijd georganiseerd en gejureerd door het Lectorenplatform, voor studententeams die bijdragen aan een energieneutrale omgeving. In 2018 werd geparticipeerd in de organisatie van RRAU International Conference on Resilient and Responsible Architecture & Urbanism (Groningen).

Een website is ontwikkeld www.nlurbanenergy.nl die bestaat uit twee delen: de interactieve onderzoekkaart, die een visuele weergave is van de onderzoekagenda, en algemene informatie over het lectorenplatform. Deze website is in het begin van het tweede jaar online gegaan.

In het eerste jaar richtte het platform zich op visie, missie en thema’s, en is de gezamenlijke onderzoekagenda opgesteld en vastgesteld. De onderzoekagenda sluit aan op de programmering van TKI Urban Energy en de transitiepaden die benoemd zijn door de topsector Energie. De onderzoekagenda geeft een goed overzicht van het soort onderzoek aan hogescholen m.b.t. Urban Energy, met daarbij een aantal typerende voorbeelden. De onderzoekagenda is gepubliceerd op de website.

Parallel aan de ontwikkeling van de onderzoekagenda, gaf het platform opdracht om (m.b.v. COE SSC en RvO) een onderzoek uit te voeren, naar de wijze waarop lectoren en MKB met elkaar samenwerken: waar behoeften liggen en welke ervaringen er zijn. Dit onderzoek is opgeleverd in november 2017 en gepresenteerd (topsector Energie te Nieuwegein). Voor het onderzoek zijn lectoren geïnterviewd, kwalitatieve interviews uitgevoerd bij 12 MKB bedrijven, en hebben ruim 100 bedrijven een survey ingevuld. Het rapport is gepubliceerd op de website.

In het tweede jaar is richtte het platform zich op de operationalisering van de onderzoekagenda en de onderzoeksprogrammering die daaruit voort komt. De actuele ontwikkelingen en het volgen van deze ontwikkelingen, het uitwisselen van kennis hierover, was belangrijk tijdens de bijeenkomsten. Zo werd het platform door TKI geïnformeerd over de Klimaattafels en werd veel kennis uitgewisseld m.b.t. lopende en zich vormende onderzoekthema’s en subsidiekansen. Technieknl was te gast en vertelde over de installatietechische ontwikkelingen gerelateerd aan de stedelijke omgeving. Maar ook nationale agenda’s, zoals Bouwagenda, Nationale Wetenschapsagenda en ontwikkelingen rond BTIC werden geadresseerd. Lectoren bundelden hun krachten door uitwerking te geven aan verschillende onderwerpen relevant in BTIC verband en aansluitend op de contouren van het Klimaatakkoord, dit resulteerde in verschillende subsidieaanvragen. Het lectorenplatform werd daarmee ook agendasettend. Met SIA werd gesproken over de energietransitie en de wijze waarop SIA de missies kan ondersteunen.

B. Resultaten op de criteria van het platform:
1) Open netwerk
Het was ten allen tijde mogelijk voor lectoren om toe te treden tot de kerngroep van het platform. Belangstellende werden vooraf geïnformeerd over de voorgeschiedenis, de visie en de missie van het platform. Naast de kerngroep van lectoren werd kennis ook gedeeld met een breed publiek – bijv. tijdens de conferenties.

2) Thematisch programmeren en valideren
In het tweede jaar werd een bijeenkomst met de kerngroep lectoren steeds afgewisseld met een bijeenkomst waarbij het bredere netwerk (ook onderzoekers en samenwerkpartners/bedrijven) werd uitgenodigd, en daar werd dan een meer thematische inhoud aan gegeven – bijvoorbeeld het thema Gebouwgebonden Technologie. De onderzoekagenda is een mooie basis om inzicht te krijgen in het type onderzoek op hogescholen, gericht op Urban Energy.
Dit heeft opgeleverd dat:
- Lectoren elkaar weten te vinden, en zo tot samenwerking komen;
- Lectoren van elkaar weten waar ze mee bezig zijn;
- Lectoren beter dan voorheen in staat zijn om naar elkaar door te verwijzen.
Daarnaast heeft het opgeleverd dat het platform ook (mede) agenda-settend opereert, zie voorbeelden rond BTIC, Klimaattafels, Topsector Energie.

3) Organiserend vermogen
De agenda’s van lectoren zijn moeilijk te plooien. Lectoren hebben in hun dagelijks werk met veel deadlines te maken en met veel verplichtingen. Dit belemmert het ontstaan van een effectief samenwerken tussen lectoren over verschillende hogescholen, als er niet zoiets als een platform zou bestaan, dat momenten van reflectie en uitwisseling faciliteert. Om het platform te organiseren was een projectleider nodig. Verder werd ook een stagiaire communicatie gedurende een half jaar verbonden aan het platform.

B. Lessons Learned
1) Voor het platform
Lectoren vinden het belangrijk om:
- samen te werken aan een onderzoeksagenda en onderzoeksprogrammering;
- elkaar te versterken om agenda-settend te kunnen zijn;
- elkaar te informeren over ontwikkelingen die voor hun vakgebied van belang zijn;
Samenwerking wordt belangrijk gevonden maar zonder facilitering lukt het niet.

2) voor de regeling in het algemeen
- De regeling heeft het platform mogelijk gemaakt. Echter de continuering heeft ook enige facilitering nodig.

C. Toekomst
Over de toekomst van het platform zijn de lectoren het unaniem eens. Het platform moet doorgezet moet worden.

Het uitwisselen van kennis en actuele informatie werd door alle lectoren als een belangrijke kernfunctie van het platform benoemd. Veel waarde wordt ook gehecht aan een gezamenlijke conferentie, om HBO onderzoek rond Urban Energy te profileren. Ook raakvlakbeheer met andere platforms. Door het platform wordt het mogelijk om gezamenlijk onderzoek op te zetten. De lectoren typeerden taken als het online houden van een gezamenlijke website, het delen van capaciteit en het gezamenlijk opleiden van onderzoekers als van secundair belang.

Besloten is om het lectorenplatform door te zetten, met een “lichte” ondersteuning vanuit het COE Smart Sustainable Cities (Hogeschool Utrecht). Dit omvat een ondersteuning bij het roulerend organiseren van bijeenkomsten (ongeveer 6 keer per jaar) door lectoren tbv de kerngroep van lectoren, bij de verschillende hogescholen en het handhaven van de website. Het platform staat open voor uitbreiding en verdere samenwerking met andere platforms.

Het platform “Urban Energy”, met kennisuitwisseling tussen Hogescholen onderling en de Hogescholen en de TKI Urban Energy, biedt een belangrijke meerwaarde op verschillende terreinen. Dit is te vertalen naar de volgende hoofddoelen:

1. Verrijken onderzoeksportfolio en zichtbaarheid creëren rondom praktijkgericht onderzoek
2. Versnellen en versterken noodzakelijke curriculumvernieuwing
3. Verbinding met de context, zowel in de zin van uitdagingen vanuit maatschappelijke thematiek en bedrijfsleven.

Het platform vult het gat op, wat nog vaak wordt ervaren tussen o.a. academisch onderzoek en bedrijfsleven maar ook tussen verschillende beleidsthema’s. De brug naar valorisatie bijvoorbeeld richting MKB kan zo meer gestalte krijgen doordat de, voor het MKB relevante, partners in onderzoek beter gevonden kunnen worden.
Het platform leidt tot op elkaar afgestemde onderzoeksactiviteiten die goed oplijnen met de maatschappelijke uitdagingen van de energietransitie in de stedelijke context en zo bijdraagt aan de effectieve en efficiënte inzet van onderzoeksmogelijkheden, maar ook de continue verrijking van het curriculum aan praktijkgerichte
onderwijsinstellingen en de versterking van het bedrijfsleven. Om dit te bewerkstelligen wordt gewerkt aan activiteiten als:
• Programmering voor praktijkgericht onderzoek: gezamenlijk op een brede thema complementair bewegen
• Kennisuitwisseling en ervaring delen vanuit lopend onderzoek in relatie tot de openstaande uitdagingen

Het platform is zowel een goede gesprekspartner voor nationale en regionale overheid en bedrijfsleven, als ook kunnen onderzoeksactiviteiten verder versterkt en verbeterd worden. Daarnaast zal het platform ook een goede verbinding bewerkstelligen rond onderwijsvernieuwing op de beroepsinhoud en verbinding met praktijkplatforms b.v.:
• Link maken met Teacher's learning rond het opzetten van gezamenlijke onderzoek/onderwijs instrumenten (minoren, afstudeer ateliers, jaarlijkse battle energie neutrale stad, etc.)
• Link maken met mbo en hbo, en hbo en universiteiten, voor doorlopende leerlijnen via de band van het onderzoek en een grotere onderzoeksdynamiek
• Inzet van Energielinq om koppeling te leggen met bedrijven, etc.
• Effectief acteren in internationale dimensie