Powertools

Doel
Het zelfstandig kunnen uitvoeren van algemene dagelijkse levensverrichtingen wordt steeds belangrijker in het licht van de vermaatschappelijking van de zorg. Voor cliënten met een cognitieve beperking (licht verstandelijke beperking, autisme) is het aanleren van dergelijke vaardigheden vaak moeilijk. Technologie die zelfredzaamheid stimuleert is daarom veelbelovend. Om technologie die zelfredzaamheid stimuleert te kunnen toepassen moeten zowel cliënt als zorgverlener echter nieuw gedrag aanleren, waardoor tot 70% van de nieuwe technologie niet bestendigt. De ontwikkeling hiervan is vaak gedreven vanuit de mogelijkheden die de technologie biedt in plaats van vanuit het perspectief van cliënt en zorgverlener. De kans op daadwerkelijke en duurzame impact op zelfredzaamheid neemt toe wanneer uitgegaan wordt van behoeften, kennis en vaardigheden van cliënt en zorgverlener. Een participatieve aanpak biedt hier kansen toe.

Onderzoeksvraag
‘Hoe kunnen cliënten en zorgverleners samen technologie ontwerpen gericht op het door cliënten zelfstandig uitvoeren van algemene dagelijkse levensverrichtingen, zodanig dat zelfredzaamheid van de cliënt verhoogd wordt?’

Participatieve aanpak
In het project Powertools (2016-2018) hebben cliënten en zorgverleners samen zelfredzaamheid-bevorderende technologie ontwikkeld via participatieve methoden uit de designwereld. Onder leiding van ontwerpers werkten zij via creatieve en visuele technieken, zoals dagboekmethoden en foto-opdrachten, samen aan nieuwe technologie. Via deze technieken konden alle betrokkenen communiceren over het onderwerp, niet gehinderd door barrières voortkomend uit jargon of discipline. Aan de hand van cases bij drie zorginstellingen werden interventies en participatieve ontwerpmethoden vastgelegd, geanalyseerd en verwerkt tot de volgende resultaten:
• Ontwerpprincipes voor zelfredzaamheid-stimulerende technologie die aansluit op behoeften, kennis en vaardigheden van cliënten met een cognitieve beperking en richtlijnen voor het beroepsmatig handelen van zorgverleners, aansluitend op de zelf-regisserende cliënt en de invoering van technologie;
• Technologische interventies gericht op stimuleren van zelfredzaamheid van cognitief beperkte cliënten bij algemene dagelijkse levensverrichtingen;
• Ontwerpmethoden via welke cliënt en zorgverlener samen zelfredzaamheid-stimulerende technologie kunnen ontwikkelen, implementeren en evalueren

Evaluatie
In Powertools zijn drie interventies geëvalueerd: het OOC-kussen, TasKing en M-Power Tablet. Dit heeft de volgende inzichten opgeleverd:

Verwachtingen ten aanzien van de evaluatie
• De verwachtingen aan het begin van de evaluatie zijn vaak hoog. Het is belangrijk om vooraf over deze verwachtingen te spreken om teleurstelling achteraf te voorkomen.
• Bij het begin moet duidelijk zijn hoe co-evaluatie zich verhoudt tot co-design. Gaat het om de evaluatie van een product dat bijna af is, of is het eerder een iteratie binnen het co-design proces?
• Er moet duidelijk gemaakt worden in hoeverre het prototype al echt werkt, en welke inspanningen nog nodig zijn om het product echt bruikbaar te maken.

Belang van werking van de technologie
• De technologie moet zo veel mogelijk echt werken, anders haken gebruikers snel af en wordt het prototype niet of nauwelijks gebruikt.
• De batterijduur moet voldoende zijn.
• Kleine praktische onvolkomenheden leiden tot grote belemmeringen in het gebruik.
• Als er technische problemen optreden moet er voldoende ondersteuning zijn om dit op te lossen.
• Het is belangrijk dat het product een gevoel van veiligheid en vertrouwen oproept.

Het zelfstandig kunnen uitvoeren van algemene dagelijkse levensverrichtingen wordt steeds belangrijker in het licht van de vermaatschappelijking van de zorg. Voor cliënten met een cognitieve beperking (licht verstandelijke beperking, autisme spectrum stoornis, niet aangeboren hersenletsel, e.d.) is het aanleren van dergelijke vaardigheden vaak moeilijk. Technologie die zelfredzaamheid stimuleert (zoals apps en serious games die cliënten helpen structuur aan te brengen in alledaagse taken) is veelbelovend, maar ontwikkeling hiervan is vaak gedreven vanuit technologische mogelijkheden in plaats van talenten en mogelijkheden van cliënt en zorgverlener. Hierdoor ontstaat technologie die vraagt om het aanleren van nieuw gedrag van zowel cliënt als zorgverlener, waardoor tot 70% van nieuwe technologie niet bestendigt. De kans op daadwerkelijke en duurzame impact op zelfredzaamheid neemt toe wanneer uitgegaan wordt van talenten en vaardigheden van cliënt en zorgverlener.

Een participatieve aanpak biedt hier kansen toe. In dit project ontwikkelen cliënten en zorgverleners daarom samen zelfredzaamheid-bevorderende technologie via participatieve methoden uit de designwereld. Onder leiding van ontwerpers werken zij via creatieve en visuele technieken zoals dagboekmethoden en foto-opdrachten samen aan nieuwe technologie. Via deze technieken kunnen alle betrokkenen communiceren over het onderwerp, niet gehinderd door barrières voortkomend uit een jargon en/of discipline. Aan de hand van cases bij drie zorginstellingen worden interventies en participatieve ontwerpmethoden vastgelegd, geanalyseerd en verwerkt tot de volgende resultaten:
" Inhoud: Ontwerpprincipes voor zelfredzaamheid-stimulerende technologie die aansluit op talent en vaardigheden van cliënten met een cognitieve beperking en richtlijnen voor het beroepsmatig handelen van zorgverleners, aansluitend op de zelf-regisserende cliënt en invoering van technologie;
" Interventies: Technologische interventies gericht op stimuleren van zelfredzaamheid van cognitief beperkte cliënten bij algemene dagelijkse levensverrichtingen;
" Proces: Ontwerpmethoden via welke cliënt en zorgverlener samen zelfredzaamheid-stimulerende technologie kunnen ontwikkelen, implementeren en evalueren.