Sociale Kwaliteit voor jongeren met een ondersteuningsbehoefte

Veel jongeren (17-28 jaar) vinden het lastig zelfstandig een plek in de samenleving te krijgen: De sociale
kwaliteit staat voor hen onder druk. Het gaat over mogelijkheden om te participeren op een manier die past.
Het onderzoek heeft plaats gevonden in drie praktijken. Sociaal Ondernemingen gericht op
leerwerktrajecten; Zorginstelling gericht op begeleiding van dagbesteding naar regulier werk/opleiding; ROC
en Hoger onderwijs.
Onderzocht is wat werkzame factoren zijn om sociale kwaliteit te bevorderen. De onderzoeksmethodologie is
participatief actie-onderzoek waarbij diverse onderzoeksmethoden zijn ingezet..
Jongeren vinden sociaal economische zekerheid nodig om zich verder te kunnen ontwikkelen, hun leven te
normaliseren, een positief zelfbeeld te krijgen en zelfredzaam te worden. Jongeren vinden aandacht voor
natuur belangrijk. Jongeren hebben ook te maken met een stelsel van regelingen en komen daarbij
verschillende professionals tegen. Interprofessioneel werken biedt de mogelijkheid om kennis en
vaardigheden te delen en van elkaar te leren. Bij sociale inclusie vinden jongeren het van belang om sociale
steun te krijgen door iemand die dicht bij hen staat. Culturele sensitiviteit en continuïteit in contacten kunnen
hier een bijdrage aan leveren. Ook geven jongeren aan het belangrijk te vinden om gezien te worden. Ze
hebben een laag zelfbeeld en voelen zich ondergesneeuwd in de traditionele contexten van onderwijs en
werk. Kleinschalige omgevingen waar jongeren kunnen werken aan hun talenten, fouten mogen maken, en
met elkaar kunnen leren zijn nodig. Bij sociale cohesie is het eigen netwerk van ouders en vrienden van
belang. In begeleidingstrajecten kunnen zij meer betrokken worden. Om sociale inclusie en cohesie te
bevorderen kan er meer ingezet worden op peer-support en ervaringsdeskundigheid. De bevindingen uit het
onderzoek laten zien dat jongeren beperkt worden in hun mogelijkheden tot zelfbeschikking en afhankelijk
worden gemaakt door het al eerder genoemde complexe stelsel van regelingen. Jongeren worden hiermee
afhankelijk gemaakt van systemen.

In Nederland redden veel jongeren het niet zelfstandig een plek in de samenleving te krijgen: passend onderwijs te volgen, een baan te vinden en gezond te leven met mensen om hen heen. De sociale kwaliteit staat voor hen onder druk. Het gaat om jongeren die door fysieke of verstandelijk beperkingen, gedrags-, psychische- of sociale problematiek ondersteuning nodig hebben. Sociale kwaliteit gaat over mogelijkheden om te participeren op een manier die bij de persoon past. Het onderzoek richt zich op het vergroten van sociale kwaliteit voor deze jongeren (leeftijd 12-27 jaar) door:
- Beter toerusten van jongeren
- Beter toerusten van professionals
- Interprofessionele samenwerking en schottenoverstijgend leren en werken

Dit postdocproject wordt gekoppeld aan het leeratelier Jongeren Inclusie en Participatie van de Werkplaats Sociaal Domein van Arnhem en Nijmegen. De werkplaats is verbonden aan het lectoraat Versterken van Sociale Kwaliteit. Daarnaast worden de onderzoeksactiviteiten van de Postdoc verbonden met haar onderwijsactiviteiten binnen de Master en Bachelor pedagogiek.

Het onderzoek vindt plaats in drie praktijken:
1. Werkgevers: Leerwerktrajecten gericht op jongeren zonder startkwalificatie bij MKB ondernemingen.
2. Zorginstelling: Begeleidingstrajecten gericht op jongeren met licht verstandelijke beperking.
3. Onderwijs: Ondersteuning voor studenten van de HAN vanuit Werklab.

Onderzocht wordt: 1) )Wat zijn werkzame factoren om sociale kwaliteit voor jongeren met een ondersteuningsbehoefte te bevorderen en 2) wat betekent dit voor de interprofessionele samenwerking van betrokken professionals.
De onderzoeksmethodologie is participatief actie-onderzoek waarbij diverse onderzoeksmethoden worden ingezet om deze onderzoeksvraag te onderzoeken in de drie praktijken. Jongeren, professionals en werkgevers worden bevraagd op werkzame factoren om jongeren op een optimale manier te kunnen begeleiden en hoe de fysieke en sociale omgeving hier op aan te passen is. In het leeratelier worden met jongeren, studenten, docenten, professionals en werkgevers in de praktijk producten ontwikkeld die jongeren en professionals beter toerusten.