Vernieuwd Handelingsrepertoire en Reflectiekader voor Participatieprofessionals

De terugtredende overheid gaat gepaard met een verschuiving van publieke taken
van overheid naar burgers. Ook in Amsterdam zijn deze veranderingen sterk
voelbaar. De verzorgingsarrangementen die zijn opgebouwd, worden ingeruild voor
een participatiesamenleving waarin bewonersverbanden in toenemende mate
publieke taken op zich nemen.
Deze Raak-aanvraag sluit aan bij de grote gevolgen die deze politiek- bestuurlijke
veranderingen hebben voor professionals die zich richten op burgerparticipatie en
gemeenschapsvorming. Er is behoefte aan een nieuw reflectiekader en
handelingsrepertoire voor participatieprofessionals. Daarbij gaat het om vragen als:
Welke doelen moet ik nastreven en welke rol kan ik daarin spelen? Hoe kan ik
ondersteunen zonder te sturen, omgaan met tegenstrijdige belangen en een
bewonersverband versterken?
Binnen dit project zijn deze vragen opgepakt vanuit de theoretische invalshoeken
collaborative learning, situationeel leiderschap en public mediation. Hierbij speelt de
maatschappelijke waardetoevoeging, waaronder de bijdrage aan inclusie en
empowerment binnen de bewonersverbanden een rol. Samen met professionals
vertalen we de inzichten uit deze kennisgebieden naar een vernieuwd
handelingsrepertoire en reflectiekader. We implementeerden, monitoren en
evalueren vernieuwingen in kader en repertoire in vier reeds bestaande
bewonersverbanden in Amsterdam. Dit hebben we gedaan aan de hand van
leerplannen opgesteld samen met hen.
Tevens is gekeken naar de overdraagbaarheid van de onderzoeksuitkomsten naar
vijf andere bewonersverbanden en wijklocaties in Amsterdam. Dit heeft onder meer
geresulteerd in een ontwikkelingsmodel voor bewonersverbanden. We hebben divers
handelingsrepertoire toegepast en beschouwd door de brillen van de drie
theoretische invalshoeken. We zijn door de monitoring, interventies en tussentijdse
reflecties onder meer gekomen tot een reflectiekader in de vorm van een
uitgebalanceerd kwadrant voor hoe bewonersverbanden zich met vallen en opstaan
ontwikkelen. We onderscheiden daarin vier fases: initiatief, pionierend,
differentiërend, en integrerend.

De terugtredende overheid gaat gepaard met een verschuiving van publieke taken van overheid naar burgers. Ook in Amsterdam zijn deze veranderingen sterk voelbaar. De verzorgingsarrangementen die sinds het einde van de tweede wereldoorlog zijn opgebouwd, worden ingeruild voor een participatiesamenleving waarin burgerverbanden in toenemende mate publieke taken op zich nemen.
Deze Raak-aanvraag sluit aan bij de grote gevolgen die deze politiek-bestuurlijke veranderingen hebben voor professionals die zich richten op burgerparticipatie en gemeenschapsvorming. Deze participatieprofessionals werken als opbouwwerker, als medewerker in de dagopvang of andere buurtinitiatieven, ook zijn ze in dienst van de gemeente als buurtcoördinator of gebiedsmakelaar.
Participatieprofessionals geven aan zich dagelijks voor dilemma?s gesteld te zien. Er is dringend behoefte aan een nieuw reflectiekader en handelingsrepertoire. Zij vragen zich af waaraan zij de legitimatie voor hun werk ontlenen, hoe ze kunnen ondersteunen zonder te sturen, hoe ze om moeten gaan met tegenstrijdige belangen en hoe je een burgerverband versterkt. In de kern gaat het om twee vragen: Welke doelen moet ik nastreven en welke rol kan ik daarin spelen?
Dit project pakt deze vragen op vanuit groepsempowerment, situationeel leiderschap en public mediation. Samen met professionals vertalen we de inzichten uit deze kennisgebieden naar een vernieuwd handelingsrepertoire en reflectiekader. We implementeren, monitoren en evalueren vernieuwingen in kader en repertoire in vier reeds bestaande burgerverbanden in Amsterdam. Tevens wordt gekeken naar de overdraagbaarheid van de onderzoeksuitkomsten naar andere wijken in Amsterdam en mogelijk daarbuiten.
Het consortium dat het onderzoek zal uitvoeren bestaat uit de lectoraten Management van Cultuurverandering en Cultural and Social Dynamics van het Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke Innovatie (AKMI) van de Hogeschool van Amsterdam. Daarnaast participeren het Amsterdam Institute for Social Science Research and the Public Mediation Programme van de Universiteit van Amsterdam, Amsterdams Steunpunt Wonen, De Volksbond, een drietal zzp-ers en de Amsterdamse stadsdelen Nieuw-West en Zuidoost.