Vernieuwd ontmoeten

Binnen het project vernieuwd ontmoeten, zijn de krachten gebundeld van het lectoraat Architecture in Health (AiH) van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen, Woningcorporatie Talis, ontwerpbureau Rabbinge Interiors, en Boeijenjong Architecten. Samen is verkend op welke wijze het sociaalruimtelijk ontwerp van ontmoetingsruimtes binnen complexen van woningcorporaties, beter kan aansluiten bij de wensen en behoeften van bewoners om het gebruik van deze ruimtes en sociale interactie te stimuleren. Aan de hand van literatuuronderzoek is gekeken welke sociaalruimtelijke factoren kunnen bijdragen aan het gebruik van ontmoetingsruimtes en sociale interactie. Vervolgens is voor een aantal ruimtes binnen wooncomplexen uit het diverse aanbod van Talis, door middel van observaties en documentenanalyse, in kaart gebracht welke van deze factoren mogelijk aandacht behoeven. In overleg met Talis is voor twee ruimtes, die op een aantal punten van elkaar verschilden, gesproken met bewoners en andere stakeholders. In interviews zijn wensen en behoeften ten aanzien van contact en (het gebruik van) de betreffende ontmoetingsruimte bevraagd. Aan de hand daarvan zijn de eerste ontwerpprincipes opgesteld. Samen met een aantal eindgebruikers zijn vervolgens in verschillende cocreatiesessies vernieuwende sociaalruimtelijke oplossingen bedacht. Na elke sessie heeft de ontwerpster ontwerpen gemaakt om in een volgende sessie op voort te borduren. Hier zijn ontwerpen van sociaalruimtelijke oplossingen uit gekozen en voorgelegd ter evaluatie aan de hand van posterpresentaties (tips en tops). Betrokken projectleden zijn na dit proces gekomen tot aangescherpte ontwerpprincipes voor deze ruimtes, teneinde deze te activeren en sociale interactie te stimuleren. Vanuit dit project is een rapportage opgeleverd voor Talis, met als uitgangspunt de mismatch tussen de huidige situatie en wensen en behoeften van bewoners en andere stakeholders. Daarnaast zullen in een vervolgtraject van twee uitgewerkte innovatieve ontwerpoplossingen prototypes gemaakt worden en bij gebruikers worden getoetst in bestaande ontmoetingsruimtes. Hiermee kan er in iteraties gekomen worden tot meer algemene sociaalruimtelijke ontwerpprincipes voor ontmoetingsruimtes.

In de afgelopen jaren nam het aandeel kwetsbare groepen in de sociale huursector aanzienlijk toe. Een groot aantal van deze groepen, zoals ouderen en mensen met een zorg- of ondersteuningsbehoefte, heeft te maken met een verhoogde kans op eenzaamheid en een beperkte zelfredzaamheid. In buurten waar kwetsbare groepen samenwonen, staat de samenredzaamheid en leefbaarheid steeds meer onder druk. Voor corporatie- en zorgprofessionals een enorme opgave.

Ontmoetingsruimtes in de sociale woningbouw kunnen volgens corporatieprofessionals een essentiële rol spelen bij het aanpakken van deze opgave. Zo verwacht men dat deze ruimtes het contact tussen bewoners kunnen bevorderen en problemen als vereenzaming kunnen verminderen. Maar ook dat ze het woonplezier en de samenredzaamheid kunnen vergroten. Daardoor zouden de lasten van sociaal beheerders en zorgmedewerkers verlicht kunnen worden.

In de praktijk blijkt echter dat bestaande ontmoetingsruimtes niet altijd actief gebruikt worden. Een reden daarvoor is volgens corporatieprofessionals de veranderende samenstelling van bewoners in de sociale huursector, waardoor het aanbod aan ontmoetingsruimtes niet goed meer aansluit bij de wensen en behoeften van de bewoners.

‘Vernieuwd ontmoeten’ bundelt de krachten van het lectoraat Architecture in Health van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, woningcorporatie Talis, ontwerpbureau Rabbinge Interiors en Boeijenjong Architecten om te verkennen op welke wijze het sociaalruimtelijk ontwerp van ontmoetingsruimtes beter kan aansluiten bij de wensen en behoeften van bewoners. Samen met de eindgebruikers worden er vernieuwende sociaalruimtelijke oplossingen ontworpen. Denk bijvoorbeeld aan een flexibel interieur dat nieuwe activiteiten en manieren van het gebruik van de ruimte mogelijk maakt. Het doel is te komen tot ontwerpprincipes, teneinde ontmoetingsruimtes te activeren en sociale interactie te stimuleren. De ambitie van het project is om het welbevinden en de samenredzaamheid van bewoners te vergroten en het werk van corporatie- en zorgprofessionals te verlichten.