© 2024 SURF
Een duurzame bedrijfsovername van een agrarisch bedrijf vraagt veel van de overdrager, de overnemer en de overige betrokkenen. Dit living lab was onderdeel van een aantal andere labs (Familiebedrijf, Noord Oost, West en Zuid) die kijken naar bedrijfsoverdracht in het algemeen. Dit onderzoek liep van September 2020 tot en met februari 2023 en werd gezamenlijk uitgevoerd door hogescholen (Hogeschool Utrecht, Aeres), mbo’s, brancheorganisaties, agrarische ondernemers, en de (financiële) adviespraktijk. Het project ‘Zij-instromers’ gaat over hoe potentiële boeren en tuinders het beste kunnen worden gekoppeld aan ondernemers die hun bedrijf willen overdragen of verkopen. Daarbij werd gekeken agrarische ondernemers maar ook de groep actieve adviseurs in het ecosysteem. Specifieke aandacht ging uit naar de identificatie en behoeften van zij instromers, hun adviseurs en de financiële componenten. De Hogescholen hebben het onderzoek uitgevoerd, de praktijkpartners hebben met name toegang gegeven tot de te onderzoeken doelgroepen en feedback gegeven op de (tussen) producten.
Via een praktische literatuur studie, vragenlijsten, workshops, webinars, interviews en observaties en feedbackgesprekken, werd informatie bestudeerd met als doel: wat voor informatie de diverse doelgroepen nodig hebben, waar ze tegenaan lopen maar ook welke ondersteuning nodig is om een boeren bedrijf te kopen of verkopen.
Dit heeft geresulteerd in een aantal prototypen producten, praktische publicaties en twee wetenschappelijk publicaties. Voorbeelden van resultaten zijn: classificering van zijinstromers en uitreders; matchingcriteria; operationele profielen vragenlijst; intake protocollen voor matching platforms; kwaliteitscriteria voor matchingplatforms; bedrijfsovername financieringskaart, financierings processchema; cases als trainingsmateriaal; tips & tricks sheet voor toetreders, uittreders en adviseurs; financieringen tips voor beginners en adviseurs en tenslotte een bewustwordingsbanner.
Deze producten worden in de praktijk gebruikt en zullen in living lab 2 verder worden gevalideerd en waar nodig aangepast. In de komende fase zullen de producten ook door andere living partners breed worden ingezet bij het adviestraject van duurzame bedrijfsovername.
Dit voorstel richt zich op het achterhalen van de factoren die van belang zijn om zij-instromers eerder en beter te kunnen koppelen aan agrarische ondernemers zonder opvolger of aanbieders van land- en tuinbouwgronden. Hiervoor is zicht nodig op de ondersteunings-behoeftes van de diverse groep zij-instromers. Ook de verwachtingen en mogelijke ondersteuningsvragen van boeren zonder opvolger of grondaanbieders zijn daarbij van belang.
Er wordt niet alleen naar de harde kanten - de economische en financiële afwegingen - maar ook naar de zachte kanten - sociaal-emotionele factoren en het opbouwen van relaties en netwerken - gekeken. Adviseurs, coaches en bestaande matchingsplatforms spelen daarbij een belangrijke rol. Ook financieringsmogelijkheden zijn van prominent belang. Immers er is in de agro-sector relatief veel kapitaal nodig om een beperkte verdiencapaciteit te realiseren. Al deze partijen zijn vertegenwoordigd in ons consortium.
Met kwantitatieve en kwalitatieve methodieken worden ondersteuningsbehoeftes en bestaande aanbod in kaart gebracht. De ontbrekende aspecten worden geïdentificeerd met gebruikmaking van een gevalideerd model, deels bestaande vragenlijsten, interviewprotocollen en focusgroepen. Tevens zullen concrete voorstellen voor samenwerking en ondersteuning worden geformuleerd, zodat er - indien nodig- een aanvullend dienstenpakket kan worden samengesteld voor een toekomstig landelijk kennis- of praktijkcentrum voor agrarische bedrijfsopvolging.
Uniek aan dit voorstel is dat vijf bestaande matchingsplatformen van agrarische en niet-agrarische origine met elkaar samenwerken:
1. “Boer zoekt boer” van NAJK
2. “Startersboerderij” van LTO-Noord
3. “Landgilde” van Land & Co
4. MKBase
5. Bedrijventekoop