‘Lesson study is niet iets wat je ‘even’ doet of waar je direct concrete resultaten van ziet, en het is soms lastig om anderen ervan te overtuigen ook mee te doen’. Aldus één van de schoolleiders die met Lesson study Professionele Leergemeenschappen (PLG’s) werkt binnen haar school. In scholen wordt veel geïnnoveerd, maar effectieve innovaties zoals werken in PLG’s, verspreiden zich niet als vanzelfsprekend onder de collega’s. Schoolleiders, initiatiefnemers of kartrekkers kunnen te maken krijgen met vooroordelen en weerstand.
DOCUMENT
Het lectoraat Werken in Onderwijs is in 2020 gestart tegen een achtergrond van kwantitatieve en kwalitatieve tekorten aan leraren en schoolleiders. Anno 2024 vormen deze tekorten nog altijd een veelkoppig monster. De ervaren werkdruk is hoog en leidt tot uitval, er zijn toenemende zorgen over de kwaliteit van het onderwijs zelf, het werk en ook schoolvakken zijn in voortdurende beweging. Bovendien lopen de tekorten de komende tien jaar nog verder op en zal de in- en uitstroom aan lerarenopleidingen te beperkt zijn om dit op te vangen. Het tekort aan onderwijsprofessionals kan worden gezien als een sluimerende crisis. Het is een gegeven dat onderwijsprofessionals continu met verandering te maken hebben en dat ontwikkelingen in hun werk (zoals het lerarentekort of de vraag hoe vorm te geven aan de onderwijsopdracht) zorgen voor permanente 'schuring' tussen belangen. Op basis van een analyse van onze inzichten en recente ontwikkelingen rondom het werken in onderwijs concluderen we dat het noodzakelijk blijft onderzoek te doen naar dit thema. We houden onze koers vast, maar met scherpere ambities. We formuleren onze nieuwe missie als volgt: met ons onderzoek dragen we bij aan het versterken van het beroep van onderwijsprofessionals in de volle breedte in schoolorganisaties die te kenmerken zijn als leerwerkplekken, waarbinnen wordt samengewerkt gericht op een aantrekkelijk beroep en goed onderwijs. Onze visie is dat praktijkgericht en, waar mogelijk, participatief onderzoek sámen met onderwijsprofessionals en vanuit een systemische kijk (gericht op de lagen van onderwijsprofessionals en schoolorganisatie; met oog voor het waartoe) bijdraagt aan deze missie. Voor onze tweede termijn formuleren we daarom de volgende hoofdvraag: Hoe kunnen (aanstaande) onderwijsprofessionals zich professioneel (blijven) ontwikkelen in schoolorganisaties die fungeren als leerwerkplek voor het realiseren van een aantrekkelijk beroep en kwalitatief goed onderwijs?
DOCUMENT
Het op een adequate wijze begeleiden van startende docenten is van belang omdat het uitval van docenten in deze kwetsbare periode kan reduceren. Hoewel er toenemende (beleids) aandacht is voor de begeleiding van startende docenten, zijn toereikende inductiearrangementen in het mbo nog geen staande praktijk. Door middel van een vergelijkende casestudy wordt inzicht verkregen in de vraag of het werken in een professionele leergemeenschap bijdraagt aan de kwaliteit van het (her)ontwerp van inductiearrangementen en welke factoren de kwaliteit van de inductiearrangementen beïnvloeden. Uit de resultaten blijkt dat de PLG-werkwijze volgens de betrokkenen bijdraagt aan de kwaliteit van het (her)ontwerp van het inductiearrangement, o.a. in termen van het organiseren van multiperspectiviteit in het ontwerptraject, het stimuleren van onderzoekend werken en het in gezamenlijkheid ontwerpen van inductiearrangementen. Factoren die de kwaliteit van het inductiearrangement beïnvloeden betreffen o.a. de borging in (inductie)beleid, professionaliteit van begeleiders, facilitering van tijd, rolhelderheid en commitment van betrokkenen.
DOCUMENT
In deze onderzoekswerkplaats, die we Proeftuin noemen, richten we ons op het onderzoeken en verbeteren van het pedagogisch-didactisch handelen van mbo-docenten om de aansluiting op leer- en/of onderwijsbehoeften van studenten te versterken. Daarvoor werken we samen in professionele leergemeenschappen (PLG’s).
In deze onderzoekswerkplaats, die we Proeftuin noemen, richten we ons op het onderzoeken en verbeteren van het pedagogisch-didactisch handelen van mbo-docenten om de aansluiting op leer- en/of onderwijsbehoeften van studenten te versterken. Daarvoor werken we samen in professionele leergemeenschappen (PLG’s).Doel Het consortium (bestaande uit drie mbo-instellingen, twee lectoraten van Hogeschool Utrecht en Open Universiteit) wil in de Proeftuin inzichten opdoen over passend onderwijs en het collectief leren en onderzoeken in het mbo. Daarnaast beogen ze bestaande initiatieven rondom passend onderwijzen uit te bouwen, daarbij profiterend van elkaars ervaring. Resultaten Inzichten in passend onderwijzen in het mbo (afkomstig uit de PLG’s en een inhoudelijke meta-PLG) Inzichten in collectief leren en onderzoeken van mbo-docenten (afkomstig uit een procesmatige meta-PLG) Online toolkit met de inzichten uit alle PLG's, gebundeld in de vorm van bijv. vlogs, kennisclips, podcasts, infographics en handreikingen voor docenten De betrokken mbo-instellingen verduurzamen de aanpak en werken blijvend in PLG’s Looptijd 05 september 2022 - 04 september 2026 Aanpak De Proeftuin bestaat uit tien PLG’s en twee meta-PLG's. De PLG’s doen onderzoek naar een subthema rondom passend onderwijzen. De inhoudelijke meta-PLG bundelt inzichten uit de PLG's om daar overkoepelende lessen over passend onderwijzen uit te trekken. De procesmatige meta-PLG ontwikkelt kennis over het collectief leren en onderzoeken door mbo-docenten in de PLG's. Daarbij worden de PLG’s begeleid door een onderzoek en een onderwijsprofessional uit het mbo, om de aanpak te verduurzamen.
In de PROOFtuin begeleiden onderzoekers van de Hogeschool Utrecht onderwijsprofessionals van ROC Midden Nederland om onderzoek te doen in en naar hun eigen onderwijspraktijk. Hier onderzoeken ze de interventies die zijn ingezet met NPO-middelen en het leren in PLG's.Doel De PROOFtuin heeft als doel om organisatie-specifieke kennis te ontwikkelen over ingezette interventies op basis van de NPO-middelen en over het leren in PLG's. Op basis daarvan wordt beoogd dat het onderzoekend en collectief lerend vermogen van onderwijsprofessionals wordt vergroot. Resultaten Monitoren en evalueren van initiatieven die zijn ingezet vanuit NPO-middelen, om deze zo nodig te kunnen borgen; Kennis ontwikkelen over het leren in professionele leergemeenschappen binnen de organisatie; Versterken van onderzoekend vermogen van onderwijsprofessionals; Versterken van collectief lerend vermogen van onderwijsprofessionals. Looptijd 01 januari 2022 - 31 december 2022 Aanpak De PROOFtuin bestaat uit drie PLG's, begeleid door ervaren onderzoekers: twee PROOFlabs en een OVERlab. In de PROOFlabs onderzoeken onderwijsprofessionals hun eigen praktijk. In het OVERlab onderzoeken onderwijsprofessionals het leren in de PROOFlabs. Elke PLG bestaat uit zes sessies.
