Rapportage van veldonderzoek in de Jan Maijenbuurt in Amsterdam West naar de ondersteuning van informele spelers, als onderdeel van een breder onderzoeksproject naar sociaal schaduwwerk in Amsterdam. De Jan Maijenbuurt is een interessante casus van actieve ondersteuning vanuit de lokale overheid van informele spelers/ sociaal schaduwwerk. In het onderzoek beschrijven we hoe vanuit formele organisaties en de lokale overheid ondersteuning gegeven is om informele spelers te erkennen en te ondersteunen in het vervullen van hun specifieke rol voor bewoners en de buurt. 'Slow social work' blijkt hierin een centrale plek in te hebben genomen. Daarna gaan we uitgebreid in op de ervaringen van informele spelers met deze ondersteuning. Tot slot stellen we de vraag welke lessen hieruit zijn te trekken voor andere delen van de stad.
De gemeente Nijmegen, Radboud Universiteit en Hogeschool van Arnhem en Nijmegen hebben vanuit de City Deal Kennis Maken een Strategische Agenda opgesteld bestaande uit zes thema’s: Integrale wijkaanpak, Gezonde stad, Robotisering/digitalisering, Huisvesting voor internationale studenten en onderzoekers, Talentontwikkeling en Ondernemerschap, en Oudste stad. In de periode 2019-2020 trachten wij het City Deal netwerk uit te breiden met het ROC Nijmegen. De projectgelden zullen in 2018-2019 met voorrang worden ingezet voor de projecten Integrale Wijkaanpak en Gezonde Stad, omdat deze in de praktijk de beste inzichten kunnen verschaffen over hoe de duurzame relatie tussen kennisinstellingen en gemeente in de toekomst vorm te geven. Het geld zal besteed worden om studenten te faciliteren in hun werk in de wijk, zoals bijvoorbeeld het organiseren van bijeenkomsten voor wijkbewoners, het betrekken van wijkprofessionals, of het inhuren van externe adviseurs. Waar nuttig worden studenten in staat gesteld zich elders te laten informeren over succesvolle interventies. De resultaten die met deze projecten worden geboekt en de lessen die hieruit worden geleerd, vormen de basis een duurzame samenwerking tussen de partners, gericht op een continue inzet van studenten voor projecten binnen de thema’s van de Strategische Agenda in de jaren daarna. De stuurgroep van de City Deal wordt gevormd door bestuurders/collegeleden van de drie partnerinstellingen. De regie over de projecten komt voor rekening van een ambtelijk programmateam, dat samen met de inhoudelijk trekkers van de thema’s concrete invulling geeft aan de projecten.
Sociale isolatie wordt gerelateerd aan sterfterisico’s van roken, overgewicht en te hoge bloeddruk en zorgt voor een verhoogde kans op institutionalisering. Door de dubbele vergrijzing en maatschappelijke ontwikkelingen groeit de groep zelfstandig wonende senioren én de druk op de ouderenzorg in Nederland snel. Deze groep senioren heeft, naast een grote kans op één of meerdere chronische aandoeningen, grotere kans op eenzaamheid en sociale isolatie. De huidige coronapandemie vergroot deze sociale kwetsbaarheid. Echter, juist voor deze groep is een informeel netwerk en nabijheid van contacten cruciaal om langer zelfstandig thuis te kunnen wonen. Een lichte vorm van ‘gemeenschap’ en sociale interactie in de buurt is een voorwaarde voor het ontstaan van informele netwerken. Een semipublieke ruimte in de vorm van een dynamische ‘fourth place’, kan deze sociale interactie tussen buurtbewoners, waaronder kwetsbare ouderen, stimuleren en faciliteren. In ‘The Art of Connection’ fungeert de buitenruimte rond CPO Cohousing, gericht op meergeneratiewonen in de vergrijzende wijk Coehoorn te Arnhem, als ‘living lab’. Aansluitend bij de waarden van deze slimme, creatieve wijk, staat de volgende onderzoeksvraag staat centraal: Op welke manier kan een interactieve buitenruimte bijdragen aan het bevorderen van sociale interactie tussen bewoners, waaronder kwetsbare ouderen, in de wijk Coehoorn? In co-creatie met gebruikers en stakeholders wordt, in een iteratief proces, een prototype van een interactieve buitenruimte ontwikkeld. Deze wordt in een pilot geëvalueerd met behulp van big data, gecombineerd met observaties, interviews en expertmeetings. De beoogde resultaten leveren een bijdrage aan extramuralisering van kwetsbare ouderen door het bevorderen van sociale interactie tussen bewoners, en daarmee het versterken van een informele (zorg)netwerken. Door actieve betrokkenheid van buurtbewoners en andere (lokale) stakeholders, gedurende het hele proces, wordt een learning community gevormd, hetgeen de kans op een geslaagde interventie vergroot.
