Maatschappelijke en technologische ontwikkelingen geven zorgtechnologie een impuls. Een update van het hoger gezondheidszorgonderwijs is dan ook nodig om dit aan te laten sluiten bij alle ontwikkelingen. Het is belangrijk dat zorgprofessionals de juiste kennis en vaardigheden hebben. Dit rapport geeft suggesties hoe dit aan te pakken.
‘Denk je dat de robot eenzaam is ’s nachts’ is een bundel met teksten samengesteld door cliënten, zorgmedewerkers, robotonderzoekers en schrijvers.Hoe ziet de zorg voor mensen met dementie er in de toekomst uit als sociale robots hierbij een serieuze rol krijgen? Met verbeelding maken de schrijvers in deze bundel voorstelbaar en inzichtelijk wat dit zou betekenen voor de mensen met dementie, voor de betrokken zorgmedewerkers, voor de naaste omgeving en voor techneuten.Tegelijkertijd laten de teksten zien welke impact sociale robots kunnen hebben op de organisatie van de zorg. Maar in de eerste plaats gaat de bundel over betekenisvolle interactie en kwaliteit van (samen)leven: denk je dat de robot eenzaam is ’s nachts?Schrijvers werkten samen met oudere mensen met dementie, zorgmedewerkers en robotonderzoekers om de toekomstbeelden op papier te zetten.Deze publicatie komt voort uit het project ‘Robotstories: Speculatieve scenario’s voor sociale robots in de zorg’. HKU, Wintertuin, ArtEZ en de Vrije Universiteit Amsterdam werken hierin samen met schrijvers en zorginstellingen aan verhaalpakketten voor sociale zorgrobots. Dit onderzoeksproject is medegefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
In het artikel "Liever een humanoïde of een niet-humanoïde robot op de winkelvloer?" (Van de Sanden et al., 2024) onderzochten Stephanie van de Sanden, Ewout Nas, Jacqueline Arnoldy, Tibert Verhagen, Filip Otten en Koen Hindriks welke type sociale robot beter past binnen een winkelomgeving: de mensachtige humanoïde robot Pepper of de functioneel ontworpen niet-humanoïde robot Temi. Gedurende drie weken werden beide robots ingezet bij Tuincentrum Osdorp om klanten advies te geven over potgrond. Uit een vragenlijst onder 224 klanten blijkt dat Pepper beter scoort op passendheid bij de winkelcontext, geschiktheid voor adviestaken en het verrijken van de klantbeleving. Klanten ervoeren Pepper als socialer, geloofwaardiger en meer verwant aan menselijke medewerkers, mede dankzij zijn uiterlijk en non-verbale communicatie. Toch concluderen de auteurs dat de keuze voor een robot afhangt van de specifieke taak, winkelinrichting en kosten: voor advies lijkt een humanoïde robot meerwaarde te hebben, terwijl voor bijvoorbeeld navigatie een mobiel en minder complex model als Temi praktischer kan zijn.
MULTIFILE
In de schoonmaakbranche is de werkdruk hoog . Hierdoor worden gebouwen dagelijks niet goed genoeg schoongemaakt. Er heerst krapte op de arbeidsmarkt. Schoonmaakwerk is vooral handmatig werk en is ook zwaar werk. De schoonmaakbranche is dringend op zoek naar technologische oplossingen die het werk in de toekomst kunnen verlichten. Eén van die technologische oplossingen is de introductie van schoonmaakrobots , die op dit moment mondjesmaat op de markt worden gebracht. Schoonmaakorganisaties weten nog niet goed hoe deze robots efficiënt in te zetten, het vergt nog veel tijd om ze te kunnen gebruiken en schoonmaakmedewerkers zijn terughoudend om ermee te werken. Het project Assisted Cleaning Robots (ACR) richt zich op de volgende onderzoeksvraag: “hoe integreer je robottechnologie in het werkproces in de schoonmaakbranche, zodat een robot enerzijds zo optimaal mogelijk het werkproces ondersteunt, en anderzijds zo optimaal mogelijk met de mens samenwerkt.” Wat hierin optimaal is en hoe dit gemeten kan worden, is onderdeel van het onderzoek en is afhankelijk van de technologische mogelijkheden, de mensen die er mee werken, en de werkomgeving. In dit project werken Fontys Hogeschool Engineering, Fontys Hogeschool Techniek & Logistiek en de Haagse Hogeschool samen met schoonmaakorganisaties CSU en Hectas en andere bedrijven (toeleveranciers van schoonmaakrobots als ontwikkelaars), nationaal samenwerkingsverband Holland Robotics en brancheorganisatie Schoonmakend Nederland. Dit project kent een looptijd van twee jaar en gaat van start op 1 november 2021. In dit project worden nieuwe schoonmaakprocessen gedefinieerd en wordt op basis van deze processen technologie ontwikkeld (waar doorgaans eerst een nieuw product wordt ontwikkeld en daarna pas gekeken naar hoe dit product in te zetten). In dit project staat de mens die met de technologie in het proces moet gaan werken centraal. De technologie en het proces worden gevalideerd middels praktijktests met de betrokken schoonmaakorganisaties, op representatieve locaties. Hieruit worden lessen getrokken voor verbeteringen.
In de automotive sector vindt veel onderzoek en ontwikkeling plaats op het gebied van autonome voertuigtechnologie. Dit resulteert in rijke open source software oplossingen voor besturing van robotvoertuigen. HAN heeft met haar Streetdrone voertuig reeds goede praktijkervaring met dergelijke software. Deze oplossingen richten zich op een Operational Design Domain dat uitgaat van de publieke verkeersinfrastructuur met daarbij de weggebruikers rondom het robotvoertuig. In de sectoren agrifood en smart industry is een groeiende behoefte aan automatisering van mobiele machinerie, versterkt door de actuele coronacrisis. Veel functionaliteit van bovengenoemde automotive software is inzetbaar voor mobiele robotica in deze sectoren. De toepassingen zijn enerzijds minder veeleisend - denk aan de meer gestructureerde omgeving, lagere snelheden en minder of geen ‘overige weggebruikers’ – en anderzijds heel specifiek als het gaat over routeplanning en (indoor) lokalisatie. Vanwege dit specifiek karakter is de bestaande software niet direct inzetbaar in deze sectoren. Het MKB in deze sectoren ervaart daarom een grote uitdaging om dergelijke complexe autonome functionaliteit beschikbaar te maken, zonder dat men kan voorbouwen een open, sectorspecifieke softwareoplossing. In Automotion willen de aangesloten partners vanuit bestaande kennis en ervaring tot een eerste integratie en demonstratie komen van een beschikbare automotive open source softwarebibliotheek, aangepast en specifiek ingezet op rijdende robots voor agrifood en smart industry, met focus ‘pickup and delivery’ scenario’s. Hierbij worden de aanpassingen - nieuwe en herschreven ‘boeken’ in de ‘bibliotheek’ - weer in open source gepubliceerd ter versterking van het MKB en het onderwijs. Parallel hieraan willen de partners ontdekken welke praktijkvragen uit dit proces voortvloeien en welke onderliggende kennislacunes in de toekomst moeten worden ingevuld. Via open workshops met uitnodigingen in diverse netwerken worden vele partijen uitgenodigd om gezamenlijk aan de hand van de opgedane ervaringen van gedachten te wisselen over actuele kennisvragen en mogelijke gezamenlijke toekomstige beantwoording daarvan.
Door de krapte op de arbeidsmarkt groeit de vraag naar technische oplossingen om taken van mensen te kunnen overnemen. Onder andere in de beveiligingsbranche is er grote schaarste aan personeel. Sorama is een bedrijf dat akoestische camera’s maakt dat ongewone omgevingsgeluiden (geluidsanomalieën) kan detecteren, analyseren, en visualiseren. Een akoestische camera is een sensor met meerdere gerichte microfoons die in een normaal camerabeeld kan aangeven waar een bepaald geluid zich bevindt en met welke intensiteit. Dit systeem passen zij toe in voetbalstadions en uitgaansgebieden. Avular is een bedrijf dat rijdende robots en drones maakt voor inspectietoepassingen. Samen willen zij een robot maken die met behulp van akoestische- en videocamera’s surveillance taken kan uitvoeren. Sorama en Avular zijn met Fontys Engineering, Lectoraat Mechatronica & Robotica in contact gekomen om te onderzoeken welke nieuwe technologieën toegepast kunnen worden om een robot deze surveillance taak te laten volbrengen. Uitdagingen zijn: • Hoe kunnen we herkennen waar een specifiek geluid zich bevindt ten opzichte van de robot? • Hoe kunnen we hier naar toe rijden? • Hoe kunnen we de informatie van verschillende sensoren (beeld en geluid) gebruiken om te identificeren wat de oorzaak is van het geluid en wat zou het gedrag van de robot moeten zijn afhankelijk van de situatie? Het Lectoraat Mechatronica & Robotica heeft jarenlang ervaring met onderzoek op het gebied van mobiele robots en doet onderzoek naar de technologieën die in dit project van toepassing zullen zijn zoals: robot navigatie, sensor fusie, object detectie en AI. Gezamenlijk hebben de partners alle technische kennis in huis om dit project tot een goed einde te brengen en kennis op het gebied van ieders expertise aan elkaar over te dragen.
