We moeten de aarde leefbaar houden. Daarom is er een klimaatakkoord en zitten we midden in een duurzaamheidstransitie. Maar verduurzamen lijkt vaak een uitdaging. Hoe kunnen we als samenleving die transitie versnellen? Die vraag stellen drie onderzoekers van Breda University of Applied Sciences (BUas) in hun podcastserie. In elke aflevering komt een professional aan het woord, die ook praktische handvatten biedt en anderen inspireert.
Wat je leest in dit artikel
Drie onderzoekers van het transversale lectoraat Duurzaamheidstransities van Breda University of Applied Sciences (BUas) zijn gestart met een wekelijkse podcastserie: De Duurzaamheidstransitie. Daarin delen actieve pioniers hun verhalen, inzichten en uitdagingen over dit onderwerp. Lector dr. Frans Melissen, een van de initiatiefnemers, vertelt erover in dit artikel.
Frans Melissen is sinds twee jaar transversaal lector Duurzaamheidstransitie, in alle domeinen bij BUas. Hij studeerde en promoveerde als technisch bedrijfskundige aan de Technische Universiteit Eindhoven, en werkt al meer dan dertig jaar als onderzoeker.
Melissen: “Als transversaal lector zet ik me in voor het bevorderen van de duurzaamheidstransitie. Dat werkt door in alle sectoren van de hogeschool. Het doel is duurzaamheid breed verankeren en versnellen. Rob van der Rijt, Michiel Buis (medeonderzoekers) en ikzelf startten samen de podcast De Duurzaamheidstransitie om mensen daartoe te inspireren en verschillende perspectieven en praktische handvatten te bieden. We laten er op een toegankelijke manier mee zien dat verduurzamen niet moeilijk hoeft te zijn.”
Het transversale lectoraat Duurzaamheidstransitie probeert huidige en toekomstige professionals, bedrijven en organisaties te ondersteunen bij het identificeren, uitwerken en implementeren van hun eigen duurzaamheidstrajecten.
Melissen: “Binnen BUas hebben we twee transversale lectoraten: Duurzaamheidstransitie en AI. Die twee onderwerpen zijn breed toepasbaar; ze beperken zich niet tot één sector. De onderzoeken lopen uiteen: van intern tot meer abstract. Oftewel: gericht op het beter verankeren van duurzaamheid in opleidingen, tot onderzoek naar ethisch en duurzaam gebruik van AI in Europa. Ook zijn er projecten die zich meer op het bedrijfsleven richten. Bijvoorbeeld Gastvrije Transities in de SPRONG-groep: samen met acht lectoraten van andere hogescholen richten we ons op het versnellen van duurzaamheidstransities van mkb-bedrijven in het gastvrijheidsdomein. Verder probeer ik op allerlei andere manieren duurzaamheid aan te jagen, zoals met onze podcast.”
Een mooi voorbeeld van een inspirerend verhaal horen we in een aflevering met een oud-student van BUas. Glenn Middelhof is de eigenaar van het bedrijf TLANT, dat hotels helpt met het verduurzamen van het ontbijt met biologische producten.
In 2016 startte Middelhof het bedrijf. Het produceerde toen één product: granola. Nu levert het een compleet ontbijtpakket aan verschillende hotelketens. Met duurzame, biologische producten draagt het bedrijf bij aan de duurzaamheidstransitie. Middelhof liet zich inspireren door het leven van vroeger: veertig jaar geleden leefden mensen duurzamer dan nu. Ze haalden melk bij de melkboer, in eigen flessen. Ze aten lokale producten, afhankelijk van het seizoen. Ook veel boerderijen waren circulair: mestoverschot bestond niet; mest werd hergebruikt. Door internationalisering en massa-industrie ontstond een grote druk op het klimaat en de planeet. Dat moet anders, volgens Middelhof.
Zijn bedrijf is over een halfjaar CO2-neutraal; een hele prestatie. Het werkt lokaal en biologisch en blijft op zoek naar meer manieren om verder te verduurzamen. Zijn doel is ook om over vijf jaar net zero te worden – ‘netto nul’, met verduurzaming van de hele keten – en meer te doen met recyclen.
Melissen: “Het verhaal van Middelhof laat zien dat duurzame initiatieven ook commercieel succesvol kunnen zijn. De angst voor negatieve reacties blijkt in veel gevallen onterecht: gasten in een hotel blijken helemaal niet kritisch op duurzame alternatieven, maar zijn juist positief en waarderen de inspanningen.”
Beluister de hele aflevering hier.
Een ander sprekend voorbeeld is het verhaal van Maartje van der Lee, oprichtster van Buurtbinders. Deze organisatie verbindt inwoners en organisaties in buurten en richt zich op het verbeteren van de communicatie tussen beleidsmakers en bewoners bij de energietransitie en andere uitdagingen.
Vaak lopen duurzame projecten vast omdat beide partijen elkaar niet begrijpen. Buurtbinders treedt op als bemiddelaar en helpt concreet bij het opzetten van constructieve gesprekken: een caravan staat in de wijk, de buurtbewoners kunnen er komen praten. Dit vergroot de leefbaarheid in de buurt en bevordert de communicatie. Alles wat in de wijk leeft, vertaalt Buurtbinders naar de vergadertafel. Ze leren mensen om anders te kijken en te denken, wat nodig is in tijden als deze. Alleen zo kunnen we duurzaam bouwen aan gemeenschappen, vindt Van der Lee.
Melissen: “Zulke ideeën laten zien dat duurzaamheidstransities vaak ook draaien om communicatie, samenwerking en draagvlak. Soms stagneren die transities vanwege verzet, omdat mensen niet goed geïnformeerd zijn of niet goed naar elkaar luisteren. Het gaat dus echt niet altijd over de technologie, want die hebben we wel.”
Beluister de hele aflevering hier.
Het lectoraat Duurzaamheidstransities richt zich dus niet alleen op het ontwikkelen van theorieën. Onder meer via deze podcast probeert het ook invloed op de praktijk uit te oefenen, verbinding en inspiratie voor de duurzaamheidstransitie te bieden en zo aan een groter doel te werken.
Melissen besluit: “We proberen zo veel mogelijk mensen te inspireren. Dankzij verschillende verhalen is er hopelijk altijd wel iemand met wie de doelgroep zich identificeert. Het grote misverstand is dat verduurzamen moeilijk, prijzig en te gecompliceerd is. Onze podcast laat zien dat er veel mogelijk is door dingen gewoon te dóén. Dat inspireert ook anderen om te verduurzamen. Zo komen we steeds een stukje dichter bij ons doel: een duurzamere, betere wereld voor iedereen.”
Meer weten? Beluister hier alle podcastafleveringen.
