Lector Theo Niessen over zijn visie op impact maken met praktijkgericht onderzoek

Praktijkgericht onderzoek is een belangrijke en gelijkwaardige activiteit in het hbo. Als íémand de meerwaarde ervan kent – voor beroepspraktijk, onderwijs én samenleving – dan is het Theo Niessen wel. Sinds mei is hij lector Versterking impact praktijkgericht onderzoek bij Fontys Hogeschool, Mens en Gezondheid. Dat lectoraat onderzoekt hoe je de impact van praktijkgericht onderzoek kunt versterken. Hij vertelt over het belang ervan en zijn visie erop.

Wat je leest in dit artikel
In dit artikel vertelt Theo Niessen over zijn aanstelling tot lector bij Versterking impact praktijkgericht onderzoek. Hij gaat in op de doelstellingen van dat lectoraat, zijn taken als lector en welke uitdagingen hem te wachten staan.

Over Theo Niessen
Niessen is van oorsprong verpleegkundige in de forensische psychiatrie en studeerde gezondheidswetenschappen. Inmiddels werkt hij al ruim twintig jaar in het hoger onderwijs. Begonnen als docent ethiek en gezondheidsrecht groeide hij uiteindelijk door tot research fellow en associate lector bij Persoonsgerichte en evidence-based praktijkvoering in zorg en welzijn. Via verschillende onderwijsinstellingen kwam Niessen uiteindelijk weer bij Fontys terecht als lector bij Versterking impact praktijkgericht onderzoek.

Goed op zijn plek

Toen Theo Niessen de functie voorbij zag komen, was hij direct enthousiast: “Tijdens mijn opleiding benaderden we de theorie veel vanuit filosofisch oogpunt. Deze beschouwende kant kan ik inhoudelijk laten terugkomen in mijn onderzoek. Daarnaast ga ik praktisch aan de slag met de vraag: hoe kun je impact maken en zorgen dat mensen daarin stappen zetten? Ik vind het heel leuk dat ik met beide kanten kan werken.”

Maar wat is nu precies het doel van praktijkgericht onderzoek en het lectoraat? Niessen: “Praktijkgericht onderzoek houdt in dat we niet alleen zaken beter willen begrijpen, maar ook echt verandering teweeg willen brengen. Problemen uit de praktijk oplossen door met betrokkenen in gesprek te gaan. Vervolgens is het doel van het lectoraat om te kijken hoe we de impact van het onderzoek van Fontys kunnen stimuleren en versterken.”

Proefballonnen

De lector is sinds mei 2024 begonnen aan zijn functie en experimenteert volop. “Ik borduur voort op datgene waarmee het lectoraat al bezig was, maar ik ben ook druk bezig met proefballonnetjes oplaten. Zo wil ik kijken wat aanslaat en wat niet, en waarmee ik verder wil gaan.” Met behulp van deze inzichten bereidt Niessen zijn lectorale rede voor, die begin 2025 op de planning staat.

Een voorbeeld van zijn proefballonnetjes is een masterclass over impactopstelling. Daarin legt hij het verband tussen een familieopstelling en praktijkgericht onderzoek. De lector wil erachter komen of zo’n aanpak óók werkt om belanghebbenden in het praktijkgericht onderzoek beter te laten samenwerken. Hij licht toe: “Het idee van een impactopstelling is om interne en externe partners bij elkaar te brengen. Je stelt ze op om te kijken wie welke rol vervult en hoe de onderlinge verhoudingen zijn. Waar wringt het en waar liggen kansen? Waar stroomt energie en waar niet? Zo kun je bepalen waar mogelijkheden liggen om meer impact te maken.”

Hoe maak je meer impact?

Volgens Niessen wordt het willen maken van impact nu vaak voorgesteld als een lineair proces: “Vooraf wordt al bepaald waarop je impact wilt maken en aan de hand daarvan plan je het onderzoek. Ik ben juist van mening dat je in verbinding moet gaan met de betrokken partijen. Je moet dan heel alert zijn op wat er gebeurt tijdens het proces. Je speelt in op de situatie en kiest de juiste handeling voor het juiste moment. Door open van geest te zijn, kun je in het moment kansen zien en impact maken.”

Volgens hem wordt in het hele lineaire proces de menselijke factor vaak vergeten. “Daarop wil ik in mijn tijd als lector meer focussen De mens moet centraal komen te staan bij het maken van impact. Dat is van belang omdat vanuit een specifieke opvatting over goed onderzoek, onderzoekers zichzelf buiten het onderzoek plaatsen. Dit komt dan de kwaliteit van het onderzoek ten goede zo is de redenering. Daar waar het gaat om het maken van impact is mijn redenering dat je jezelf niet zozeer buiten het onderzoek plaatst maar jezelf met huid en haar inzet. Dat je jouw invloed en verantwoordelijkheid pakt om binnen de mogelijkheden van context en persoon invloed uit te oefenen. Niet opdringerig of forcerend maar vanuit engagement om bij te dragen aan het zoeken van oplossingen voor de maatschappelijk opgaves waaraan je wilt bijdragen. ”

Niessens visie op praktijkgericht onderzoek

“Ik denk dat praktijkgericht onderzoek een katalysator is voor het teweegbrengen van vernieuwing. In de zorg is bijvoorbeeld het krimpende aantal medewerkers een probleem. Hoe los je dat op? Veel partijen denken daarover na: zorginstanties, beleidsmakers, de politiek. Onderzoekers kunnen in die beweging helpen om de aanjager te zijn en een transformatie op gang te brengen.”

Uitdagingen

Niessen ziet het als een speciale vaardigheid: hij spreekt van ‘impacthouding’ en ‘impactvaardigheden’. “De grote uitdaging waar ik tegen aan ga lopen, is de vraag of je die impactvaardigheden kunt ontwikkelen en zo ja hoe. Daarmee houd ik me de komende periode bezig. Ik gebruik een eerder onderzoek en duik in de vakliteratuur om erachter te komen wat op dit vlak al bekend is. Daarnaast ga ik met veel mensen in gesprek, volg ik onderzoekers in de praktijk en gaan we actief experimenteren met nieuwe mogelijkheden die we hiertoe zien. Zoals nu al de impactopstelling waarmee we experimenteren.”

“Zo hoop ik duidelijker te krijgen hoe je deze impactvaardigheden bij mensen kunt cultiveren. Ik wil graag bijdragen aan het impact maken van onderzoek dat over de hele breedte van Fontys wordt gedaan.”

Meer weten over het lectoraat Versterking impact praktijkgericht onderzoek?
Klik dan hier