Op basis van een literatuurstudie biedt dit rapport een overzicht van sleutelvariabelen voor de transitie naar Natuur-inclusieve Landbouw (NIL) vanuit een multi-level en multi-dimensionaal systeemperspectief. Het doel van de literatuurstudie is om te analyseren welke succes- en faalfactoren in de literatuur genoemd worden om de transitie naar een natuurinclusieve landbouw mogelijk te maken dan wel te versnellen. Deze studie geeft daarmee handen en voeten aan een handelingsperspectief voor NIL. Dit handelingsperspectief vergt maatwerk per gebied, en kan verschillen afhankelijk van het schaalniveau waarop geacteerd wordt, en is afhankelijk van de mate waarin sleutelfactoren en betrokken actoren elkaar versterken of beperken.
DOCUMENT
De circulaire economie en de circulaire landbouw staan steeds meer in de belangstelling. Ondernemers en de overheid zien circulariteit als een manier om te werken aan een duurzame economie voor de toekomst, waar naast de economische drijfveren, sociale en omgevingswaarden een gelijkwaardige plek krijgen. De transitie naar circulaire landbouw vergt opnieuw veel van ondernemers, die al veel onzekerheid ervaren. Circulair ondernemen brengt nieuwe risico's en kansen met zich mee. In dit gesprek gaan we dieper in op de risico’s waar agrarisch ondernemers mee te maken krijgen, hoe zij die risico’s ervaren en wat dat betekent voor het perspectief op innovatie. Het is belangrijk om hierover na te denken én naar te handelen, omdat een kleine maatregel of innovatie een ondernemer kan beschermen tegen schade in de toekomst. Linda Snippe, onderzoeker bij Hogeschool Inholland, en Pieter Jansen, hoogleraar controlling aan de Rijksuniversiteit Groningen en directeur wetenschappelijk bureau bij Flynth, wisselen hierover van gedachten.
LINK
There is an increasing awareness that the landscape around cities can contribute significantly to the well-being of urban citizens. Various studies and experiences in the Netherlands and other countries show that the combination of agriculture with care and education has great potential. The number of care farms has increased from 75 in 1999 to 500 in 2005. In urban areas, a diversity of groups can benefit from care farms or other types of social services in the rural area. It concerns among others, people with mental problems, with (chronic) psychiatric demands, with addiction problems, elderly, children with behavior and/or psychological problems and long term unemployed. The city of Amsterdam recognizes the unique and valuable qualities of the rural area and its potential for the well-being of its citizens. In and around Amsterdam various organizations have initiated innovative projects that connect urban demands with agricultural entrepreneurs. A transition to a new kind of agriculture and landscape contributing to health and well-being of urban citizens is possible.
DOCUMENT
Het weer verandert voortdurend en in Nederland zijn er periodes waarin het steeds warmer, droger én natter wordt. In dit gesprek gaan we in op de vraag wat boeren kunnen doen om droogteschade te voorkomen. Als het om droogte gaat, hebben boeren niet alleen te maken met veranderend weer, maar ook met politieke en maatschappelijke druk. Door als onderzoekers, overheid en boeren de handen ineen te slaan, zoeken we naar nieuwe manieren om met droogte om te gaan. Adaptieve maatregelen en het beheer van het water-bodem systeem zijn hierin sleutelfactoren. Linda Snippe, onderzoeker bij Hogeschool Inholland, gaat hierover in gesprek met Sabine Pronk en Peter van der Maas. Sabine is beleidsmedewerker Klimaatadaptatie Agro bij het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Ze vertolkt ook de rol van programmamanager voor het Actieprogramma Klimaatadaptatie Landbouw. Peter is lector Duurzame Watersystemen aan Hogeschool Van Hall Larenstein. Centrale vragen in dit gesprek zijn: “Welke factoren zijn belangrijk als we het hebben over droogte in de landbouw? En hoe kun je droogteschade in de landbouw tegengaan?”
LINK
Wilde de Tweede Kamer vorige maand nog een onderzoek naar de Ladder voor duurzame verstedelijking, inmiddels pleit een meerderheid voor het opschorten van deze regeling voor de duur van vijf jaar. Minister Mona Keijzer van VRO zag de motie van VVD en BBB met open armen tegemoet. Maar, is het verstandig om per motie zaken af te schaffen die integraal onderdeel zijn van de Ruimtelijke Ordening?
LINK
Dit rapport verkent hoe de nog onduidelijk gedefinieerde term regeneratieve landbouw zich verhoudt tot bredere discussies over duurzame landbouw. Het schetst spanningsvelden rond definities (proces - versus resultaatgericht), discours (regeneratief ↔ industrieel-productivistisch) en sociaal-economische context. Centraal staat het streven naar voortdurende vernieuwing van landbouwsystemen door herstel van bodemgezondheid, versterking van biodiversiteit en verbetering van ecosysteemdiensten, vaak gezien als 'een stap verder dan duurzame landbouw'. Daarnaast laat het document zien dat uiteenlopende stakeholders – van onderwijsinstellingen tot multinationals – verschillende accenten en belangen hebben, wat kan leiden tot verwarring, maar ook tot kansen voor dialoog in praktijk en onderwijs.
DOCUMENT
Dit verkennende onderzoek onderzoekt hoe agrariërs aankijken tegen klimaat- en milieuproblematiek en hoe zij hun toekomst zien in een wereld die steeds complexer wordt. Hoe kijken zij aan tegen een transitie naar duurzame landbouw? Zien zij daarin kansen of juist belemmeringen? Vanuit welke overwegingen kiezen zij wel of niet voor duurzamere landbouwmethodes? Wat is hun beeld van de politiek en de agro-industrie? En in hoeverre vertrouwen zij de media en de wetenschap wanneer het informatie over klimaat en milieu aangaat? Tegen de achtergrond van een geschiedenis van naoorlogse verzet tegen landbouwhervormingen en door middel van diepte-interviews onderscheidt dit onderzoek een idealistisch, een optimistisch en wantrouwend perspectief van waaruit agrariërs kijken naar klimaat- en milieuproblematiek en de huidige transitie naar duurzame landbouw. Dit onderzoek richt zich op de perceptie en beleving van agrariërs, en hoe zij hun beeld van de werkelijkheid construeren, niet op de vraag of hun beeld van de werkelijkheid klopt.
DOCUMENT
Terschelling staat tijdens het Springtij Forum 2022 vanaf 21 september drie dagen lang in het teken van de landbouwtransitie op het eiland. Op het programma staat ook het project ‘Handelingsperspectief Klimaatadaptatie Landbouw Terschelling’ van het lectoraat Duurzame Watersystemen aan Hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden.
LINK
Bij het klimaatrobuust inrichten van een beekdallandschap ontstaan er plaatsen waar agrarische percelen natter worden. Op deze percelen is dan een andere bedrijfsvoering nodig. Natte landbouw (paludicultuur) kan een oplossing bieden waar zowel de agrariër als de natuur een voordeel hebben. Uit dit onderzoek blijkt dat er veel soorten natte teelten geschikt zijn. Lisdodde heeft de meeste potentie om een rendabele teelt te worden vanwege de teeltmogelijkheden en groeiende afzetmarkt. Er komen steeds nieuwe toepassingen op de markt, zoals de verwerking tot duurzame, veenvrije potgrond. De business case voor lisdodde is nu nog niet sluitend. Teelt wordt rendabeler als de markt volwassener wordt en ecosysteemdiensten worden beloond. Hoe de biodiversiteit versterkt kan worden met een slimme landschappelijke inpassing van natte teelten wordt momenteel nog onderzocht. Zo kunnen in de toekomst landbouw en natuur nog meer baat hebben bij een klimaatrobuuste water- en landinrichting.
DOCUMENT
De hoofdvraag van dit onderzoek is samen met diverse organisaties binnen het duurzaamheidsdomein ontwikkeld en verwoord als: “Welke creatieve methoden kunnen ontwikkeld worden om de willingness to pay voor duurzame voedingsproducten bij consumenten te verhogen?”
DOCUMENT
