Lectorale rede, in verkorte vorm uitgesproken bij de aanvaarding van de functie van lector Mens en Technologie aan Fontys Hogeschool HRM en Psychologie op 7 juni 2013. In deze rede wordt men meegenomen op een tochtje door de wereld van mens en technologie. Eerst worden een aantal relevante ontwikkelingen op het snijvlak van psychologie en technologie getoond. Vervolgens wordt men meegenomen in de praktijk door voor verschillende toepassingsdomeinen de mogelijkheden van technologie te laten zien en relevantie onderzoeksvragen te bespreken. Tenslotte wordt door de wereld van het HBO en het lectoraat gereisd, waarbij wordt getoond wat de missie is van het lectoraat en hoe er gestalte aan gegeven zal worden. Onderweg wordt geregeld uit het raampje gekeken om inspirerende voorbeelden te zien van projecten, producten en samenwerkingsverbanden.
Dit is alweer de vijfde editie van het congres Met het oog op behandeling. De afgelopen jaren hebben we gezien dat de maatschappelijke belangstelling voor mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) sterk toeneemt. Dit jaar is er zelfs een Interdepartementaal Beleidsonderzoek gedaan door diverse ministeries over de positie van mensen met een LVB in de Nederlandse samenleving. In het onderzoeksrapport wordt gepleit voor het verbeteren van de communicatie tussen algemene voorzieningen en deze burgers. Voor alle professionals in het brede sociaal domein wordt aanbevolen dat zij meer kennis en vaardigheden moeten hebben voor hun hulp- en dienstverlening aan mensen met een LVB. Dat geldt voor alle professionals in het sociaal domein en in het bijzonder voor professionals die werken voor cliënten met een LVB waarbij sprake is van ernstige gedragsproblematiek en psychische problemen. In dat geval moet je kunnen omgaan met ‘onbegrepen gedrag’ en agressie en wil je beschikken over de beste, actuele kennis op dat gebied.
Het doel van het onderzoeksproject Immersieve journalistiek en het Betrokken Publiek is om samen met publieke mediaorganisaties en drie kennisinstellingen meer inzicht te krijgen in hoeverre emotionele betrokkenheid van nieuwsconsumenten bij journalistieke producties van invloed kan zijn op de publieke functie van journalistieke organisaties. Het overdragen van informatie aan burgers en het duiden van gebeurtenissen en ontwikkelingen in de samenleving is een kerntaak van de journalistiek. Publieke mediaorganisaties moeten tevens hun specifieke publieke functie waarmaken. Tegelijkertijd is door de toegenomen concurrentie en commercialisering in de mediasector, de journalistiek nog meer genoodzaakt het publiek centraal te stellen en zoeken journalistieke organisaties naar nieuwe manieren om de mediaconsument aan zich te binden. Zij zoeken daarom naar nieuwe technieken en vormen van journalistiek. Een vorm is immersieve journalistiek. Via immersieve journalistieke technieken zoals 360-graden video, augmented reality en virtual reality gaat het publiek als het ware deel uitmaken van een verhaal in plaats van het alleen te ‘ondergaan’. Hierdoor zouden gebruikers meer emotioneel betrokken worden bij nieuws, waardoor de media hun publieke functies (beter) kunnen waarborgen. Of immersiviteit de betrokkenheid van het publiek daadwerkelijk vergroot en of emotionele betrokkenheid ook bijdraagt aan de informatieve - en duidingsfunctie van de journalistiek is echter de vraag. Onderzoek naar immersieve technieken in de journalistiek is nu nog grotendeels gericht op de productiekant en op de narratieve elementen van dergelijke media-uitingen. Er bestaat nog weinig kennis over de ervaring van de gebruiker en welke impact immersiviteit heeft op kennisoverdracht. Veel publieke media-organisaties experimenteren met immersieve journalistiek, maar worstelen met de vraag of ze daarmee hun publieke functie kunnen waarmaken. Dit onderzoek biedt een nieuw perspectief op de ervaringen van de huidige mediaconsument en de rol die emotie speelt bij immersieve journalistieke verhalen. Volgens de werkveldpartners is er in het werkveld veel behoefte aan publieksonderzoek, waarna praktische tools ontwikkeld kunnen worden.
In het RAAK-project Begeleid Leren is voor onderwijs- en GGz-professionals een toolkit ontwikkeld. De toolkit biedt instrumenten voor het begeleiden van jongeren met psychische problemen bij het kiezen, verkrijgen en behouden van een reguliere opleiding. Het aantal bezoeken aan de website www.begeleidleren.nl (ongeveer 96.000x in 2015) geeft aan dat er voldoende belangstelling voor de toolkit bestaat. De ervaring heeft ons de afgelopen periode wel geleerd dat het gratis beschikbaar stellen van het Toolkit materiaal via de website aan professionals die niet thuis zijn in het Begeleid Leren-concept, in zichzelf niet voldoende is. Het materiaal wordt bekeken en ook wel gedownload, maar professionals (die geen onderdeel waren van het project) geven aan het moeilijk te vinden om het direct te begrijpen en in de praktijk te benutten. Om hierop een antwoord te formuleren en daarmee de toolkit beter te ontsluiten voor professionals die niet aan het project hebben deelgenomen, wordt een online introductiecursus ontwikkeld, getest en beschikbaar gesteld. Een online cursus, zodat professionals de cursus in eigen of in werktijd kunnen volgen op momenten dat het hen het beste schikt. Een online cursus is ook direct beschikbaar en toegankelijk voor professionals in geheel Nederland. De cursus gaat bestaan uit 6-8 modules van een uur. De cursus wordt ook via het onderwijscurriculum beschikbaar gesteld aan studenten.
Retour richt zich voornamelijk op consumentengedrag ten opzichte van het retourneren van duurzame producten en in het bijzonder het retourneren van recyclebare karpetten. Het is geformuleerd door Arapaha BV uit Maastricht en Donkersloot Trade BV uit Bussum, in samenwerking met Fontys Expertisecentrum Circulaire Transitie, Phenomena BV en CuRe Technology BV. Daarmee is de volledige keten, van ontwerp, productie, verkoop en logistiek vertegenwoordigd. De rol van consumentengedrag bij het recyclen van duurzame producten staat centraal in dit project, zonder de technische mogelijkheden en de economische haalbaarheid uit het oog te verliezen. Binnen dit onderzoeks- en ontwikkelingsproject willen Arapaha BV en Donkersloot Trade BV een samenwerking opzetten met Fontys Hogescholen (Expertisecentrum Circulaire Transitie, de opleiding Toegepaste Psychologie en de minor Circulaire Economie). Arapaha BV verzorgt input voor het materialenpaspoort, faciliteert reparatie en hergebruik en/of past moleculaire recycling van geretourneerde goederen toe. Donkersloot BV en Phenomena BV onderzoeken het design en de marktaspecten, zoals distributie en de retourlogistiek vanaf de eindgebruiker. Arapaha BV zal recyclingproeven conform de CuRe technologie uitvoeren en Fontys neemt de vraagstelling omtrent de beïnvloeding van consumentengedrag op zich, alsmede de uitwerking van het materialenpaspoort en een businessmodel. Het eindresultaat van dit project bestaat – naast een interventie voor de beïnvloeding van het gedrag van de eindgebruiker, uit een materialen paspoort- en advies met betrekking tot een (repliceerbaar) businessmodel. De bevindingen worden tijdens een afsluitend event– via het netwerk van de betrokken partijen- gedeeld met andere MKB-bedrijven in Noord-Brabant en Limburg en gepubliceerd in een nader te bepalen vakblad.
