Floris Boogaard doet met zijn lectoraat Ruimtelijke Transformaties - Wateronderzoek naar de effecten van het veranderende klimaat in het stedelijk gebied. Samen met het onderwijs, kennisinstellingen, het bedrijfsleven en de overheid ontwikkelt hij maatregelen om de gebouwde omgeving aan te passen (adaptatie) aan de effecten van klimaatverandering en menselijk handelen.Floris richt zich met zijn onderzoek op wateroverlast en het functioneren vanriool- en watersystemen; hij houdt zich bezig met opwarming van stedelijk gebied (hittestress) en kosteneffectief ontwerp, aanleg en beheer van klimaatadaptieve maatregelen, zoals het implementeren van water en groen en vergaande klimaatadaptatie als drijvend bouwen.Aanpak: Water werkt van lokaal, via regionaal en nationaal naar internationaal: ontwerpen en/of concepten worden eerst op kleine, lokale schaal getest en worden daarna op grotere (inter)nationale schaal uitgerold (vandaar ook de titel).
Afgelopen zomer was het heet. Als Meteorologica-lezer kent u de feiten waarschijnlijk wel. Nog nooit was in Nederland zo’n hoge temperatuur waargenomen. De zomergemiddelde temperatuur in De Bilt was 1.4 °C hoger dan normaal en tijdens de hittegolf van 22 tot 27 juli werden maximumtemperaturen gemeten van 35 tot 40 °C. Langstaande hitterecords sneuvelden op diverse locaties. Ook de zomer van 2018 was opvallend warm en vooral droog. De zomergemiddelde temperatuur van De Bilt lag toen 1.9 °C hoger dan normaal en het aantal zomerse dagen in De Bilt was dat jaar maar liefst 37, ten opzichte van normaal 21. Thermometers kunnen dan wel hoge waarden registreren, maar wat doen die hoge temperaturen eigenlijk met ons als inwoners van een stad of dorp? Hebben we daar last van? Ervaren we de hitte als een probleem? Passen we ons gedrag aan? Nemen we maatregelen in en om het huis om de hitte tegen te gaan? De antwoorden op deze vragen zijn extra belangrijk voor professionals bij gemeenten, omdat zij vanaf 2020 wat betreft de ruimtelijke inrichting van straten en wijken klimaat- en dus ook hittebestendig moeten handelen (Deltaplan Ruimtelijke adaptatie: https://deltaprogramma2019.deltacommissaris.nl/5.html).
MULTIFILE
In deze aflevering gaan lector Ruimtelijke Transformaties – Water Floris Boogaard, langs de as van techniek en lector Art & Sustainability Jan van Boeckel, langs de as van kunst met elkaar in gesprek over klimaatadaptatie. Onder leiding van host Dorothea van der Meulen beantwoorden ze vragen als: Wat kunnen beide invalshoeken voor elkaar betekenen? Hoe kunnen we mensen overtuigen om nu klimaatactie te ondernemen? Op welke manier kunnen studenten vanuit beide disciplines in contact komen met elkaar?
Gangbare transformaties van gebouwen zijn vaak ingrijpend, irreversibel en gaan met (zeer) veel materiaalgebruik gepaard. Dit maakt het transformeren van gebouwen duur en tijdrovend en het heeft een onnodig grote milieu-impact. De stelling, van de bij dit RAAK-project BouwTex aangesloten organisaties, is dat met textiel tot andere, lichtere en meer flexibele oplossingen gekomen kan worden.Waarom textiel?Textiel heeft in het verleden in verschillende toepassingen bewezen waarde toe te kunnen voegen aan gebouwen, door ze te beschermen tegen weersinvloeden (tent- en andere afschermconstructies), gebouwprestaties te verbeteren (isolatiewaarde, akoestiek) en de belevingswaarde te vergroten (visueel, vorm). Die potentie van textiel voor gebouwverbetering gaan we benutten in de vraag naar goedkope en snelle transformatie van vastgoed. Textiel is licht in gewicht, makkelijk te vormen, sterk, isolerend, vochtregulerend en kan goed voorzien worden van extra functies. Met name in gebieden met aardbevingsgevaar en gebieden met een (tijdelijke) vraag naar flexibele indeling van ruimtes kan textiel waarde hebben. OnderzoekOktober 2017 is het onderzoek gestart naar de mogelijkheden van textiel voor de bouw in het kader van renovatie en herbestemming van gebouwen. In dit project zullen nieuwe producten voor de bouw worden ontworpen en worden getest om te zien of zij ook voldoen aan de vooraf vast te stellen prestatie-eisen. Er zullen twee concepten worden ontwikkeld om buitenmuren in aardbevingsgebieden te versterken m.b.v. textiel, en er worden twee concepten ontwikkeld voor lichte flexibele binnenwanden. Van deze concepten zullen ook prototypes worden gemaakt die in proefopstellingen zullen worden opgesteld. Textiel leent zich bij uitstek voor het inweven van relevante functies, welke zijn dat? Aan welke eisen vinden wij dat deze nieuwe componenten moeten voldoen? Verder zal verkend worden wat hun potentie is voor de bouw. Nieuwe ketens van bedrijven worden gevormd om de nieuwe materialen en producten te realiseren. Dit onderzoeksproject duurt twee jaar en wordt geleid door het lectoraat Ruimtelijke Transformaties van de Hanzehogeschool Groningen in combinatie met Saxion in Enschede.
Gemeente Maastricht (Gemeente), Zuyd Hogeschool (Zuyd) en de Universiteit Maastricht (UM) willen zich gezamenlijk meer inzetten voor ruimtelijke en maatschappelijke opgaven in de stad. De City Deal Kennis Maken biedt de mogelijkheid deze samenwerking tussen de instellingen, met bewoners en gemeente, interdisciplinair en meer gestructureerd vorm te geven. De samenwerking tussen UM, Zuyd en de Gemeente rondom het aanpakken van ruimtelijke en sociaal maatschappelijke vraagstukken is nog te weinig vanzelfsprekend, al worden daar sinds de eerste CDKM regeling (2019) wel stappen in gezet. Vandaar dat de Impulsregeling gebruikt wordt als de bestendiging en verdere ontwikkeling van deze samenwerking. In de CDKM>M ligt de focus op de wijk. De partners gaan, door inzet van studenten, docenten en onderzoekers werken aan de toekomstbestendigheid en vitaliteit van de Maastrichtse buurten. Speciale focus ligt daarbij op de thema’s klimaatadaptatie, circulaire economie en inclusiviteit. Hiertoe is een multidisciplinaire (of interfacultaire) aanpak randvoorwaardelijk; samenwerking tussen studenten uit het sociale, technische, facilitaire/economische, technische, gezondheid/zorg en kunsten domein is vereist. De UM en Zuyd willen via de CDKM de ontwikkeling van hun studenten verder versterken door actieonderzoek in het onderwijs te integreren. Hierdoor wordt hetgeen studenten leren actueel en innovatief, en verankert het onderwijs meer, in de praktijk. Voor de studenten is en wordt de wijk een rijke leeromgeving. Partners willen een win-win situatie creëren, waarin alle partijen (e.g. studenten, inwoners, docenten, onderzoeker, professionals, bedrijven, etc.) profiteren van elkaar en van het werk dat ze samendoen t.b.v. toekomstbestendige en vitale buurten. De aanvraag maakt gebruik van een aantal stevige, reeds aanwezige bouwstenen: - het lectoraat Smart Urban Redesign van Zuyd; - het brede onderwijsaanbod van de academies van Zuyd - “Match” van het Student Service Centre van de UM, een gezamenlijk project ook vanuit Studentenstad; - de succesvolle samenwerking inzake de economische structuurversterking van de regio; o.a. via de Kennis-As Limburg en de Brightlands Campussen.
In stedelijk gebied over de hele wereld (dus ook in Groningen), neemt het risico op overstromingen en hittestress toe. Daarom zijn er ruimtelijke maatregelen nodig om de stad koeler te maken en om wateroverlast te beperken. Maar hoe je dat in een stad waar de openbare ruimte al beperkt is? En waar andere ontwikkelingen, zoals verdichting en mobiliteit, tegelijkertijd ook een beroep doen op deze beperkte ruimte?Dit is een moeilijke opgave. Moeilijk, maar niet onmogelijk! Zo is voor het Damsterplein het project LIFE COOL SQUARE opgezet. In dit project wordt gekeken naar oplossingen en ideeën om de steenachtige openbare ruimte om te vormen tot een aantrekkelijke, groene en leefbare omgeving. Met bomen, bankjes en leuk voor jong en oud.
